Ndikimi i fesë në shëndetin mendorë dhe largimin e stresit.

Streset dhe ankthet e jetës janë sot ndër shkaktarët
më të rëndësishëm të vdekshmërisë. Dhe jo vetëm kjo, por në mënyrë
direkte apo indirekte ato janë gjithashtu shkaktarë të rëndësishëm të
sëmundjeve koronare, të cilat cilësohen si vrasësi numër një i
njerëzimit sot.
Irritim, paqëndrueshmëri emocionale, pagjumësi,
vështirësi në përqëndrim, lodhje, mbindjeshmëri ndaj kritikave, humbje
apo shtim në peshë, frikë nga dështimi, shtim i varësisë ndaj qetësuese
janë simptomat aq të njohura të stresit.


Ankthi dhe çrregullimet psiqike shkaktojnë një
zinxhir ndryshimesh metabolike, të cilat nga ana tjetër, dëmtojnë një
sërë indesh të trupit, duke shkaktuar ato që njihen me emrin sëmundje
psiko-somatike. Stresi mund të shkaktojë ulçerën peptike, inpotencë,
infrakt, hipertension arterial, dobësim të sistemit imunitarë,
çrregullime të personalitetit, etj.
Patologu i famshëm Uilliam Boid
e konsideron sëmundjen si “fiziologji (gjëndja natyrale) e dëmtuar”.
Është pikërisht manipulimi nga ana jonë i kësaj fiziologjie që na çon
në rezultate jo natyrale. Ne nuk mund ta shmangim stresin nga jeta
jonë, e as të jetojmë pa stress. Ai ka një rëndësi thelbësore për
zhvillimin e aftësive njerëzore. Por stresi i tepërt është
jashtëzakonisht i rrezikshëm për jetën e njeriut. Qëllimi i terapive
fizike dhe psikologjike është reduktimi i stresit brenda kufinjve të
normales.
Në përpjekje për të gjetur mënyrën për parandalimin dhe
kurimin e stresit dhe pasojave të tij, janë modeluar teori dhe metoda
të ndryshme.
Metoda të shumta për arritjen e këtij qëllimi gjënden,
në një formë të përkryer, në praktikën islame. Islami është një sistem
i plotë jetese dhe si i tillë i përshtatet më së miri njeriut, sepse
është ndërtuar sipas tipareve të tij, që me anë të praktikave të
kujdeset për trupin dhe shpirtin e tij, si dhe për ekuilibrin dhe
harmoninë mes tyre.
Trupi i njeriut mund të krahasohet në një farë
mënyre me një makineri. Kështu p.sh. magnetofoni ka shumë pjesë
mekanike dhe elektrike, por ai nuk funksionon pa energji. Në të njëjtën
mënyrë, në përbërje të njeriut nuk ka vetëm pjesë anatomike dhe fluide,
por edhe një shpirt. Që trupi i njeriut të funksionojë sipas natyrës së
tij të plotë duhet që, këto pjesë anatomike dhe shpirti të jenë në
harmoni të plotë. Pikërisht, kujdesi për shpirtin zë vend qëndror në
aktin e adhurimit të Zotit, në Islam. Ky kujde përbëhet nga disa
komponentë: Besimi (imani), i cili në Islam merr një kuptim specific
dhe nuk mund të barazohet me ndikimin që ka tek njeriu një besim i
thjehtë, ashtu siç edhe namazi nuk është thjesht një lutje, apo abdesi
një lrje e thjeshtë, agjërimi thjesht uri, zekati thjeshtë mëshirë,
haxhi thjeshtë pelegrinazh në një vend të shenjtë, e kështu me radhë.
Të gjitha këto, në vetvete përfaqësojnë institucione që përmbushin në
mënyrën më të shëndetshme nevojat komplekse të njeriut.
Besimi në
Zot është nevoja e parë dhe më e domosdoshme për stabilitet shpirtëror.
Mungesa e besimit në Krijuesin e Plotfuqishëm është një nga shkaqet që
e çojnë njeriun në çrregullime psikologjike. Njeriu është gjithmonë i
ekspozuar ndaj stresorëve të shumtë dhe përpjekjet për t’u përshtatur
me to janë po aq të shumta. Individi që beson Allahun e Plotfuqishëm
dhe është i vetëdijshëm për praninë e Tij, ka një mbështetje të madhe
morale, e cila do ta ndihmojë atë në situatat më të vështira të jetës.
Rezultati i përshtatjes ndaj stresit varet më tepër nga natyra e
njeriut se sa nga intensiteti i tij.
Duke iu referuar një hadithi të
Muhammedit (a.s.), i cili thotë: “përkujtimi i Allahut jep kënaqësinë e
zemrës”, është logjike të mendojmë se besimi në një Zot, siç mëson
islami, jep një mbështetje të madhe morale dhe siguron kënaqësinë e
zemrës dhe sigurinë shpirtërore.
Besimi në jetë e përtejme dhe pranimi i të pashmangshmes.
Një
njeri që beson se problemet e kësaj bote janë të përkohshme dhe se
ekziston një jetë tjetër pas vdekjes do të jetë i kënaqur me gjithçka
që do të marrë nga kjo jetë. Pranimi i të pashmangshmes është një
mekanizëm i domosdoshëm i mbrojtjes psikologjike ndaj problemeve.
Besimi në jetën e përtejme dhe në përcaktimin e Zotit, siç mëson
islami, është mbrojtja më e mirë për secilin.
Në situata stresi apo
paniku, jobesimtari sillet ndryshe nga besimtari. Ai nuk ka një pikë
referimi, ku të mbështetet, ku të kërkojë udhëzim, ndihmë e falje. Ai
nuk di dhe nuk beson në një botë tjetër përveç asaj tokësore, mbi të
cilën nuk ka asnjë kontroll. Të tillët ndihmën apo ngushëllimin do ta
kërkojnë tek droga, alkooli, apo çdo lloj vesi, pasojat e të cilëve
dihen.Thelbi i islamit është të çlirohemi nga të gjithë idhujt e rremë
përreth dhe brenda nesh, dukemos adhuruar tjetër përveç Zotit. Duke
mbajtur shpresën tek Allahu, njeriu minimizon stresin që ushtrohet ndaj
tij, duke reduktuar përgjegjësitë.
“Ne do t’ju sprovojmë me uri,
frikë, humbje nga pasuria apo nga jeta, por ti jepu lajmin e mirë
besimtarëve, të cilët kur i godet ndonjë e keqe thonë:’Ne jemi të
Allahut, dhe tek Ai do të kthehemi. Të tillët janë ata që tek Zoti i
tyre kanë mëshirë dhe të tillët janë ata, të udhëzuarit në rrugën e
drejtë.” El-Bekare, 155.
Vetëm Zoti e di cili është fati ynë.
Ne nuk mund të parashikojmë të ardhmen. Kur njeriu është i vetëdijshëm
që çdo gjë është në dorën e Allahut, do ta presë më me qetësi çdo
problem.
Mosbesimi përshkruhet si sëmundje, që kryesisht shkaktohet nga arrogance dhe hezitimi në pranimin e së vërtetës.
“Zemrat
e tyre janë të sëmura dhe Zoti e ka rënduar sëmundjen e tyre dhe i
rëndë do të jetë ndëshkimi i tyre, sepse ata gënjejnë veten e tyre.” (El-Bekare, 10).
Namazi si mjet relaksimi.
Në
namaz, njeriu përqëndrohet në adhurimin ndaj Allahut, Të
Gjithëmëshirshmit, të Gjithëpushtetshmit, ndaj të Pakufizuarit, i Cili
i tillë do të jetë gjithmonë. Ai është Zoti i Ditës së Gjykimit, ditës
kur do të vendoset fati i gjithësecilit. Në namaz njeriu, jo vetëm
përqendrohet , por edhe flet me Allahun, duke recituar fjalët e
Kur’anit. Njeriu qëndron në këmbë para Allahut, përkulet, bie në
sexhde, duke e përmendur dhe lartësuar Atë, me anë të verseteve
madhështore të zbritura në Kur’an.
Si në aspektin fizik, ashtu edhe
në atë mendorë, namazi është mënyra më e mirë dhe më efikase e
përqëndrimit qe mund të arrijë mendja njerëzore.
Janë të shumta studimet shkencore që kanë vërtetuar epërsinë e praktikave islame në luftëm kundër stresit.
Abdesi,
përveç larjes fizike të pjesëve më të ekspozuara të trupit, i kujton
muslimanit larjen e mëkateve, gjë që i krijon qetësi shpirtërore.
“Zoti i do më tepër ata që janë me shpirtë e me trup të pastër”. (El-Bekare, 222)
Këndimi i Kur’anit, gjithashtu, ka një efekt shërues në trup, mendje dhe zemër.
“Ne të shpallëm Kur’anin, shërim dhe mëshirë për besimtarët, ndërsa besimtarëve nuk u jep gjë tjetër përveç dëshpërimit.”,
Studiuesit
muslimanë kanë treguar se kur muslimani lexon kur’anin mendimet,
ndjenjat, frika dhe fajet e kaluara çlirohen dhe largohen, presioni i
gjakut bie, frymëmarrja normalizohet dhe stresi pakësohet.
Lëvizjet fizike
në namaz janë të lehta, uniforme dhe përfshijnë të gjitha muskujt dhe
artikulacionet. Shpenzimi kalorik ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit
energjik.
Për të gjitha këto arsye e për shumë e shumë të tjera,
muslimani këshillohet t’i shtojë përmendjet e Allahut dhe praktikimin e
rregullt të praktikave islame.
“O ju që besuat, kërkoni ndihmë me durim e me të falur (namaz) se vërtetë Allahu është me durimtarët.” (El-Bekare, 153).
Ornela Ademovi