Rregullat E Agjërimit

RREGULLAT E AGJËRIMIT



Allahu xh.sh. ka thënë: “O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim
sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të
bëheni të devotshëm.” [Bekare, 183] Ka bërë agjërimin një prej formave
të arritjes së devotshmërisë dhe kjo nuk arrihet ashtu dosido dhe
kuturu, por me zbatimin e rregullave të çdo ibadeti sikur thotë edhe
vetë Allahu në Kur'an: “Përqendrohu dhe përmbaju vendosmërisht (rrugës
së drejtë) ashtu si je i urdhëruar, e bashkë me ty edhe ata që u
penduan, e mos tejkaloni (kufijtë e caktuar), se më të vërtetë Ai është
shikues i asaj që veproni.” [Hudë, 112] si dhe: “Ti thirr dhe
përqendrohu (rrugës së drejtë) ashtu si të është urdhëruar dhe mos shko
pas dëshirave të tyre.” [Shura, 15] poashtu thotë: “Thuaj: Unë jam
vetëm njeri sikurse edhe ju, mua më shpallet se Zoti juaj është vetëm
Zoti Një, pra drejtojuni Atij (ashtu si duhet dhe si e meriton) dhe
kërkoni falje prej Tij.” [Fussilet, 6]



Për këtë çdo ibadet, e në këtë rast edhe agjërimi, ka rregulla e dispozita të veçanta që duhet t’u përmbahemi:

*Pikësëpari duhet të dimë se agjërimi i Ramazanit, me konsensus të të
gjithë dijetarëve të bazuar në Kur’an e Sunnet, është farz. Argument
nga Kur’ani është ajeti 183 i lartpërmendur i sures Bekare, ndërsa nga
Sunneti është hadithi: “Islami ngritet mbi pesë shtylla… (një prej tyre
është) agjërimi i muajit të Ramazanit.” [Buhariu] Ky farz (agjërimi),
një ibadet trupor e shpirtëror me dobi të shumëfishta në këtë dhe në
botën tjetër, është obliguar në vitin e dytë të hixhretit, sipas të
cilit del se Pejgamberi a.s. ka agjëruar nëntë ramazana.

*Natyra e agjërimit është të shmangurit, të përmbajturit, të privuarit
dhe largimi (që është edhe kuptimi i tij gjuhësor), kurse në
botëkuptimin fetar islam është: Privimi i të rriturit musliman, me
qëllim adhurimi dhe përkushtimi ndaj Zotit, prej çdo ushqimi, pirje,
marrëdhënie intime dhe ejakulimi me qëllim si dhe prej çdo ndalese
tjetër, që nga agimi deri në perëndimin e diellit për çdo musliman që
nuk e pengon diçka e përcaktuar.

*Agjërimi i Ramazanit është detyrë e obligueshme për çdo musliman
(mashkull dhe femër), në moshë të rritur, vendas (jo udhëtar), i
shëndoshë (fizikisht e psikikisht) dhe ata që janë liruar nga pengesat
si hajdi e nifasi etj. Mosha e pubertetit arrihet me ndonjërën prej
këtyre tre gjërave: pjekuria seksuale, shfaqja e qimeve dhe plotësimi i
moshës 15 vjeçare te meshkujt, ndërsa te femrat kur u fillon cikli
menstrual, ajo obligohet me agjërim, ndonëse është më pak se 10 vjeç.





*Prej obligimeve me të cilat ngarkohet agjëruesi është namazi, i cili
është më i rëndësishmi pas shehadetit dhe të cilin duhet gjithmonë ta
kryejë rregullisht në xhami dhe në shtëpi.





*Të fillohet si dhe të ndërpritet agjërimi i Ramazanit kur të bëhet
hëna e re, Pejgamberi a.s. ka thënë: “Fillojeni agjërimin kur ta shihni
hënën e re (të ramazanit), si dhe ndërprene agjërimin kur ta shihni
hënën e re (të shevvalit).” [Buhariu dhe Muslimi] Përveç nëse nuk ka
mundësi të shihet hëna për shkak të vranësirave apo të motit, atëherë
plotësohen 30 ditë (si të muajit Shaban ashtu edhe të Ramazanit).




*Largimi nga veprimet dhe shprehjet e injorancës, të cilat i ka
ndaluar Allahu dhe i Dërguari i Tij. Pejgamberi a.s. thotë: “Allahu i
Madhëruar nuk ka nevojë për dikë që lë ushqimin e pirjen e tij e nuk lë
fjalët e këqija (shprehjet e injorancës dhe gënjeshtrat).” [Buhariu]
Pejgamberi a.s. thotë: “Shumë agjëruesve nuk u mbetet asgjë nga
agjërimi, veç se uria.” [Ibn Maxhe]




*Largimi nga polemikat ethata dhe ofendimet. Pejgamberia.s. thotë:
“Nëse dikush të lufton ose të ofendon, thuaji: Unë jam agjërues, unë
jam agjërues.” [Tirmidhiu]




*Largimi nga gibeti, t’ia përmendësh vëllait tënd në mungesë atë
që nuk e pëlqen, qoftë morale, fizike apo ndonjë të metë. Allahu thotë:
“A mos ndonjëri prej jush dëshiron të hajë mishin e vëllait të vet të
vdekur? Atë pra e urreni! Kini frikë nga ndëshkimi i Allahut!”
[Huxhuratë, 12]




*Largimi nga nemimja, bartja e fjalëve e shpifjeve ndërmjet
njerëzve për të bërë fesad dhe prishur punë mes tyre. Pejgamberi a.s.
thotë: “Nuk do të hyjë në xhenet bartësi (shpifësi) i fjalëve.”
[Buhariu dhe Muslimi]




*Largimi nga mashtrimi i njerëzve, qoftë në shitblerje, prodhim,
qira, punë etj. Pejgamberi a.s. thotë: “Ai që mashtron nuk është prej
nesh” [Muslimi] në disa transmetime: “prej meje”.

*Mosngrënia e tepërt, sikurse rekomandohet në hadith: “Nuk ka më keq
për birin e Ademit se sa ta tejngopë barkun e tij.” [Tirmidhiu]




*Syfyri (sehuri), ngrënia e ushqimit për parapërgatitje për
agjërim dhe vonimi i tij deri në minutat e fundit të natës (para
agimit). Pejgamberi a.s. thotë: “Hani syfyr, sepse në të ka bereqet.”
[Buhariu dhe Muslimi]




*Iftari i menjëhershëm pasi të perëndon dielli, e të mos vonohet
aspak. Pejgamberi a.s. thotë: “Njerëzit do të vazhdojnë në të mira
përderisa shpejtojnë iftarin.” [Buhariu dhe Muslimi]




*Të shtrohet iftari dhe të pritet duke e lutur Allahun me çfarë
din dhe dëshiron derisa të bëhet koha e iftarit. Pejgamberi a.s. thotë:
“Agjëruesi ka mundësi në iftarin e tij të bëjë dua dhe të mos i
refuzohet.” [Ibn Maxhe]




*Leximi i shumtë i Kur’anit, dhikri, lutja, namazi, sadakaja,
dhënia e ushqimit etj. gjatë tërë agjërimit, Pejgamberi a.s. thotë:
“Tre personave nuk u refuzohet duaja... (i pari prej tyre është):
agjëruesit derisa të bëjë iftar.” [Ahmedi dhe Tirmidhiu]





*Prej gjërave që lejohet të mos agjërohet janë:
--Pamundësia
për shkak të moshës apo të sëmundjes, qoftë mashkull apo femër, që nuk
kanë fuqi të agjërojnë apo shkaktojnë keqësim a vështirësi të situatës
së tyre. Nëse munden i kompensojnë më vonë, e nëse jo i kompensojnë me
dhënien e ushqimit ditor (fidjes).

--Udhëtimi. Allahu ka bërë lehtësim për udhëtarin në agjërim, ai mund
të hajë dhe t’i kompensojë aq ditë sa i ka ngrënë pasi të përfundojë
udhëtimin. Por nëse nuk i pengon edhe mund të agjërojë.

--Xhihadi. Lufta në rrugën e Allahut kërkon fuqi dhe përgatitje të
lartë, andaj Allahu ua ka lejuar luftëtarëve të hanë gjatë kësaj kohe
për të qenë në formë dhe të gatshëm për ballafaqim me armikun në luftë.

--Shtatzënia dhe gjidhënia. Edhe për këto dy raste tek femrat është e
lejuar të hanë në mënyrë që të evitojnë rrezikun që mund t’u kanoset
fëmijëve apo edhe nënave gjatë shtatzënisë. Këto ditë kompensohen një
ditë për një ditë.





*Gjëra që e prishin agjërimin janë:

--Agjërimi prishet vetëm në këto kushte:

1. Të ketë dituri mbi gjërat që e prishin.

2. Të jetë i vetëdijshëm mbi prishjen (të mos jetë prishja prej harresës).

--Gjërat, të cilat e prishin agjërimin, mund të jenë të llojit që dalin
nga organizmi si: Marrëdhëniet seksuale, vjellja me dëshirë, ardhja e
menstruacioneve ose të llojit që hyjnë në organizëm, si ushqimet,
pijet, pirja e duhanit, injeksionet në vena ose ushqyese etj.

--Nga gjërat që e prishin agjërimin dhe që janë të ngjashme me ushqimet
e pijet, përmendim: Ilaçet, tabletat, infuzionet dhe transfuzioni i
gjakut. Pastrimi i plagës (edhe nëse rrjedh gjak), pastrimi i syve, i
hundës dhe heqja e dhëmbit, nuk e prishin agjërimin.




*Ilaçet, me të cilat bëhet shpëlarja e gojës, nuk e prishin
agjërimin, edhe nëse në gojë mbetet aroma dhe shija e tyre, nuk e
pengojnë agjërimin.

*E nëse ha apo pi me harresë, atëherë duhet ta vazhdojë agjërimin,
sepse atë e ka ushqyer Allahu i Madhëruar. Nëse sheh dikë duke ngrënë
me harresë, duhet t’i tregojë atij se është agjërueshëm, duke e bazuar
në fjalën e Allahut të Madhëruar: “Bashkëpunoni në të mira dhe
devotshmëri.” [Maide, 2]





*Kush ka nevojë ta prishë agjërimin për të shpëtuar dikë nga vdekja, i
lejohet ta prishë dhe ta kompensojë më vonë, siç është rasti i
shpëtimit të atij që është duke u mbytur ose të fikurit e zjarrit etj.




*Kur një agjërues kryen marrëdhënie seksuale, prishet agjërimi, ka
ejakuluar apo jo, ky person obligohet të bëjë tevbe, ta plotësojë këtë
ditë me kompensim dhe shpagim të rreptë për të (të agjërojë dy muaj
radhazi), ashtu siç thuhet në hadithin e Ebu Hurejres r.a.: Ishim të
ulur pranë Pejgamberit a.s. kur erdhi një burrë dhe ky e pyeti: “Çfarë
ke?”,-ai u përgjigj: Kam bërë marrëdhënie me gruan time duke qenë
agjërueshëm. Pejgamberi alejhi selam i tha: "A ke mundësi të agjërosh
dy muaj radhazi?" Jo! - tha ai. "A ke mundësi të ushqesh gjashtëdhjetë
të varfër?" Jo – iu përgjigj ai,....” [Buhariu]




*Puthja ose prekja e gruas nga burri i saj agjërues, nëse ai e
zotëron epshin, është e lejuar, siç thuhet në hadithin e Aishes r.a.,
se Pejgamberi a.s. e kishte puthur duke qenë agjërueshëm, mirëpo e
kishte zotëruar veten e tij. Përndryshe ndalohet afrimi ndaj saj.




*Nëse një person zgjohet xhunub, agjërimi i tij është i plotë dhe
i lejohet që ta shtyjë gusulin deri pas agimit, kjo vlen edhe për
gusulin pas menstruacioneve apo lehonisë, mirëpo duhet të shpejtojë për
namazin e sabahut.




*Duhet që agjëruesi të largohet nga çdo gjë që e ngacmon epshin e
tij dhe t’i largojë halucinacionet. Dalja e paraspermës (medhij) nuk e
prish agjërimin.




*Ai që ka vjellë pa dashje, nuk ka kompensim, ndërsa ai që kërkon
të vjellë qëllimisht duke futur gishtin në gojë, duke shtypur barkun,
duke nuhatur ndonjë aromë që i provokon vjelljen apo duke shikuar
vazhdimisht në ndonjë vend ngacmues për vjellje, obligohet që ta
kompensojë atë ditë. E nëse vjell pa qëllim, nga ndonjë çrregullim në
organizëm, agjërimi i tij nuk është prishur.




*Është i urryer shijimi i panevojshëm i ushqimit gjatë agjërimit,
ndërsa ai që ka nevojë, siç është rasti i kuzhinierit apo nënës që
përgatit ushqimin për fëmijën, i lejohet, por të mos e përcjellë në
stomak.




*Nëse agjëruesi është i plagosur ose i del gjak nga hunda dhe i
shkon në fyt, ose uji apo benzina duke punuar, pa dëshirën e tij,
atëherë agjërimi i tij është i saktë. Edhe nëse i depërtojnë deri në
brendësi të mushkërive, pa qëllim, pluhurat, tymrat ose ndonjë mizë,
agjërimi i tij është i saktë.




*Pirja e duhanit është një nga veprimet që e prishin agjërimin dhe
nuk është arsye për të justifikuar mosagjërimin, sepse mëkati nuk mund
të jetë arsye.




*Zhytja në ujë nuk e prish agjërimin, gjatë agjërimit lejohet
lagia e kokës me ujë për shkak të nxehtësisë. Notimi është i
papëlqyeshëm gjatë agjërimit, për shkak të mundësisë së prishjes së tij.




*Nëse dikush ha, pi ose ka bërë marrëdhënie seksuale, duke menduar
se ka ende kohë, e pastaj sheh se ka aguar, nuk obligohet me asgjë.



Përkufizimi i agjërimit

Fjala agjërim ka dy përkufizime:

Kuptimi gjuhësor: Shmangie dhe privim.

Ndërsa, në kuptimin fetar: Privimi i të rriturit musliman, me qëllim
adhurimi dhe përkushtimi ndaj Zotit, prej çdo ushqimi, pirje,
marrëdhënie intime dhe ejakulimi me qëllim, që nga agimi deri në
perëndimin e diellit për çdo musliman që nuk e pengon diçka e
përcaktuar.



Gjykimi Islam për agjërimin

Të gjithë dijetarët kanë rënë në konsensus, se agjërimi i muajit të
Ramazanit është farz. Argumenti për këtë është në librin e Allahut, ku
thuhet:

“O ju që keni besuar! Ju është urdhëruar agjërimi, siç u është
urdhëruar atyre para jush, që të bëheni të devotshëm” [Bekare, 183]

Argument nga sunneti është fjala e Pejgamberit alejhi selam, i cili ka
thënë: “Islami qëndron mbi pesë shtylla… (një prej tyre) agjërimi i
muajit të Ramazanit….” [Transmeton Buhariu]



Kush e ka obligim agjërimin?

Agjërimi i Ramazanit është detyrë e obligueshme për çdo musliman, në
moshë të rritur, vendas (jo udhëtar), i shëndoshë dhe ata që janë
liruar nga pengesat si hajdi dhe nifasi etj. Mosha e pubertetit arrihet
me ndonjërën prej këtyre tri gjërave: pjekuria seksuale, shfaqja e
qimeve dhe plotësimi i moshës 15 vjeçare te meshkujt, ndërsa te femrat
kur u fillon cikli menstrual, ajo obligohet me agjërim, ndonëse është
më pak se 10 vjeç.



Rregullat e agjërimit dhe sunetet e tij

Ka rregulla që janë vaxhib (obligim) dhe rregulla që janë mustehab (të lejuara).

Prej gjërave të lejuara janë:

- Largimi nga veprimet dhe shprehjet e injorancës. Pejgamberi alejhi
selam thotë: “Allahu i Madhëruar nuk ka nevojë për dikë që lë ushqimin
e pirjen e tij e nuk lë fjalët e këqija (shprehjet e injorancës dhe
gënjeshtrat).” [Transmeton Buhariu]

Pejgamberi alejhi selam thotë: “Shumë agjëruesve nuk u mbetet asgjë nga agjërimi, veç se uria.” [Transmeton Ibn Maxhe]

- Largimi nga polemikat ethata dhe ofendimet. Pejgamberisal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem thotë: “Nëse dikush të lufton ose të ofendon, thuaji:
Unë jam agjërues, unë jam agjërues.” [Transmeton Tirmidhiu]

- Mosngrënia e tepërt, sikurse rekomandohet në hadith: “Nuk ka më keq
për birin e Ademit se sa ta tejngopë barkun e tij.” [Transmeton
Tirmidhiu]



Gjërat që e prishin agjërimin:

- Agjërimi prishet vetëm në këto kushte:

1.Të ketë dituri mbi gjërat që e prishin.

2.Të jetë i vetëdijshëm mbi prishjen (të mos jetë prishja prej harresës).

Gjërat, të cilat e prishin agjërimin, mund të jenë të llojit që dalin
nga organizmi si: Marrëdhëniet seksuale, vjellja me dëshirë, ardhja e
menstruacioneve ose të llojit që hyjnë në organizëm, si ushqimet dhe
pijet.





*Nga gjërat që e prishin agjërimin dhe që janë të ngjashme me ushqimet
dhe pijet, përmendim: Ilaçet, tabletat, infuzionet dhe transfuzioni i
gjakut. Pastrimi i plagës (edhe nëse rrjedh gjak), pastrimi i syve, i
hundës dhe heqja e dhëmbit, nuk e prishin agjërimin.





*Ilaçet, me të cilat bëhet shpëlarja e gojës, nuk e prishin agjërimin,
edhe nëse në gojë mbetet aroma dhe shija e tyre, nuk e pengojnë
agjërimin.

*E nëse ha apo pi me harresë, atëherë duhet ta vazhdojë agjërimin,
sepse atë e ka ushqyer Allahu i Madhëruar. Nëse sheh dikë duke ngrënë
me harresë, duhet t’i tregojë atij se është agjërueshëm, duke e bazuar
në fjalën e Allahut të Madhëruar: “…bashkëpunoni në të mira dhe
devotshmëri.” [Maide, 2]





*Kush ka nevojë ta prishë agjërimin për të shpëtuar dikë nga vdekja, i
lejohet ta prishë dhe ta kompesojë më vonë, siç është rasti i shpëtimit
të atij që është duke u mbytur ose të fikurit e zjarrit etj.





*Kur një agjërues kryen marrëdhënie seksule, prishet agjërimi, ka
ejakuluar apo jo, ky person obligohet të bëjë tevbe, ta plotësojë këtë
ditë me kompesim dhe shpagim të rreptë për të, ashtu siç thuhet në
hadithin e Ebu Hurejres radijallahu anhu: Ishim të ulur pranë
Pejgamberit alejhi selam kur erdhi një burrë dhe ky e pyeti: “Çfarë
ke?”,-ai u përgjigj: Kam bërë marrëdhënie me gruan time duke qenë
agjërueshëm. Pejgamberi alejhi selam i tha: "A ke mundësi të agjërosh
dy muaj radhazi?" Jo! - tha ai. "A ke mundësi të ushqesh gjashtëdhjetë
të varfër?" Jo – iu përgjigj ai,…” [Transmeton Buhariu]

Puthja ose prekja e gruas nga burri i saj agjërues, nëse ai e zotëron
epshin, është e lejuar, siç thuhet në hadithin e Aishes radijallahu
anha, se Pejgamberi alejhi selam e kishte puthur duke qenë agjërueshëm,
mirëpo e kishte zotëruar veten e tij.





*Nëse një person zgjohet xhunub, agjërimi i tij është i plotë dhe i
lejohet që ta shtyjë gusulin deri pas agimit, kjo vlen edhe për gusulin
pas menstruacioneve apo lehonisë, mirëpo duhet të shpejtojë për namazin
e sabahut.





*Ai, i cili masturbon (vetëkënaqet) gjatë ditës së Ramazanit, obligohet
të pendohet tek Allahu i Madhëruar e të vazhdojë pjesën e mbetur të
ditës, gjithashtu ai duhet ta kompensojë këtë ditë. E nëse ka filluar
të masturbojë dhe është ndaluar duke mos ejakuluar,

obligohet me tevbe e jo me kompesim, për shkak të mos ejakulimit.
Theksojmë këtu, se ky është një veprim kategorikisht i ndaluar dhe
jashtë agjërimit.





*Duhet që agjëruesi të largohet nga çdo gjë që e ngacmon epshin e tij
dhe t’i largojë hulucinacionet. Dalja e paraspermës (medhij) nuk e
prish agjërimin.





*Ai që ka vjellë pa dashje, nuk ka kompesim, ndërsa ai që kërkon të
vjellë qëllimisht duke futur gishtin në gojë, duke shtypur barkun, duke
nuhatur ndonjë aromë që i provokon vjelljen apo duke shikuar
vazhdimisht në ndonjë vend ngacmues për vjellje, obligohet që ta
kompesojë atë ditë. E nëse vjell pa qëllim, nga ndonjë çrregullim në
organizëm, agjërimi i tij nuk është prishur.





*Është i urryer shijimi i panevojshëm i ushqimit gjatë agjërimit,
ndërsa ai që ka nevojë, siç është rasti i kuzhinierit apo nënës që
përgatit ushqimin për fëmijën, i lejohet, por të mos e përcjellë në
stomak.

-Nëse agjëruesi është i plagosur ose i del gjak nga hunda dhe i shkon
në fyt, ose uji apo benzina duke punuar, pa dëshirën e tij, atëherë
agjërimi i tij është i saktë. Edhe nëse i depërtojnë deri në brendësi
të mushkërive, pa qëllim, pluhurat, tymërat ose ndonjë mizë, agjërimi i
tij është i saktë.

-Pirja e duhanit është një nga veprimet që e prishin agjërimin dhe nuk
është arsye për të justifikuar mosagjërimin, sepse mëkati nuk mund të
jetë arsye.

-Zhytja në ujë nuk e prish agjërimin, gjatë agjërimit lejohet lagia e
kokës me ujë për shkak të nxehtësisë. Notimi është i papëlqyeshëm gjatë
agjërimit, për shkak të mundësisë së prishjes së tij.

-Nëse dikush ha, pi ose ka bërë marrëdhënie seksuale, duke menduar se
ka ende kohë, e pastaj sheh se ka aguar, nuk obligohet me asgjë.