Ulliri - mbrojtës i zemrës

“All-llahu është dritë e qiejve dhe e tokës. Shembulli i dritës së Tij
i gjason kandilit të vendosur në një zgavër të errët. Kandili gjendet
brenda një qelqi si të ishte yll flakërues e që ndizet prej (vajit të)
një druri të bekuar, prej ullirit që nuk mund të quhet as i lindjes dhe
as i perëndimit, e vaji i tij ndriçon pothuajse edhe pa e prekur
zjarri. Dritë mbi dritë. All-llahu udhëzon kah drita e Vet atë që do
Ai. All-llahu sjell shembull për njerëzit. All-llahu çdo gjë di shumë
mirë." [En Nur, 35]


“Pasha fikun dhe ullirin!” [Et-Tinë, 1]

Kur’ani e përmend shpesh ullirin, pasi se është një pemë e bekuar, e
shenjtë te të gjithë popujt që e popullojnë brigjet e detit Mesdhe, që
prej kohëve të lashta. Tek këta popuj, ulliri ishte simbol i pjellorisë
dhe i lavdisë. Thuhet në disa transmetime se pas ndaljes së anijes
Nuhut, alejhi selam, e dërgoi pëllumbin, i cili u kthye me një degë të
ullirit. Ajo ishte kodra Xhudij dhe aty edhe zbriti nga anija pas
vërshimit që ndodhi.
E si të mos jetë i
bekuar, kur All-llahu [subhanehu ve teala] e bekoi atë, duke e bërë
njërin nga argumentet më mahnitëse në botën e bimëve për vetitë që ka,
për vlerat ushqimore dhe utilitare. Fjala vaj dhe ulli është përmendur
7 herë në Kur’an, dhe kjo për rëndësinë e kësaj peme dhe dobinë e saj.
Disa prej vlerave të kësaj peme, të cilave Kur’ani Kerim u dha një vend të veçantë janë:

-Ulliri është substancë e mirë ushqimore që përmban një përqindje të
lartë yndyrnash, proteinash dhe kripërash minerale si janë: kalciumi,
hekuri, fosfori dhe një përqindje të lartë vitaminash A dhe D. Prej
vlerave ushqimore të fryteve të ullirit është se ato përmbajnë 16,7 %
lëndë karbohidrate, 1,5% proteina dhe përqindje të lartë yndyrnash që
arrin 13,5%. Gjithashtu përmban përqindje të lartë sode deri në 2400
mlg. Pota, kalcium, magnezium, bakër, fosfor...

Përdorimi nuk është vetëm në ullirin si frut dhe si vaj por nga kjo
pemë e bekuar përdoren edhe gjethet kundër shumë sëmundjeve si p.sh.
kundër temperaturës së lartë dhe tensionit të lartë. Të përtypurit e
gjetheve të ullirit nihmon në rastet e inflamacionit të mukozës së
gojës, herpesit, dermatitit buloz dhe kromës. Lëvoret e degëve
përmbajnë taninë dhe kanë shije të hidhur, kanë veti rrudhëse, tonike
dhe antipiretike. Ullinjtë e gjelbër janë më të mirë sidomos për të
sëmurët me diabet, të cilat shuajnë etjen që shkakton diabeti. Druri i
ullirit është shumë i fortë dhe jeton deri më 2000 vjet. Në traditë
përmendet se shejtani nuk i afrohet askujt që është lyer me vaj ulliri.

Pejgamberi [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] thotë: ”Hani vajin e ullirit
dhe fërkoni trupin me të pasi ai është i bekuar!” [Buhariu dhe Muslimi]
Vaji i ullirit është mbrojtësi më i mirë i zemrës, organeve të tretjes, mplakjes, bukurisë etj.

Vaji i ullirit është njëri ndër vajrat e vetme bimore, i cili fitohet
nga frutet e ullirit drejtëpërdrejt pa u rafinuar, d.m.th. pa përpunime
kimike. Duke ruajtur përbërësit e vet, ai paraqet një ndër mbrojtësit
më të mirë të shumë sëmundjeve. Janë bërë shumë studime nga të cilat
është ardhur në përfundim se roli i vajit të ullirit është mjaft i
madh. Këtë më së miri e tregon edhe Agjencia Amerikane për ushqim dhe
Barna (FDA), e cila vitin e kaluar u lejoi prodhuesve që në etiketat e
vajit të ullirit të vendosin edhe mbishkrimin “Shëndeti i qëndrueshëm”,
për arsye se yndyrnat e pangopura të vajit të ullirit zvogëlojnë
rrezikun nga sëmundjtet e zemrës dhetë gjakut. Ligjdhënësit mjekësorë
të Amerikës kanë lejuar që në etiketa të shkruhet edhe mbishkrimi me
përmbajtje se vaji i ullirit, i cili përdoret për çdo ditë nga dy lugë
(23gr), mund të zvogëlojë rrezikun mga sëmundjet koronare për shkak të
veprimit të yndyrnave të pangopura që përmban ky vaj. Në mënyrë që kjo
të arrihet duhet të largohemi nga ushqimi i yndyrnave të ngopura në
sasi që merret nag vaji i ullirit. Në këtë mënyrë vaji i ullirit bëhet
përbërësi i tretë ushqimor (pas sojës dhe Omega-3 acideve organike) të
cilat mund të kenë këtë përmbajtje me leje zyrtare.

Me hulumtimet e bëra nga Dr. Wilsoni nga Britania e madhe është
vërtetuar se acidi oleinik, të cilin e përmban vaji i ullirit, i mbron
qelizat nga oksidimi dhe paraqet faktor që ngadalson mplakjen e
njerëzve.

Mbrojtës i zemrës dhe organeve të tretjes

Vaji me ngjyrë të gjelbërt të mbylltë, me aromë dhe erë specifike, në
të cilën janë të ruajtur vitaminat me rëndësi, acidet yndyrore
esenciale dhe antioksidantët, posedon një rol të madh. Për çdo pikë të
vajit të ullirit i marrim mbi 30 përbërës të cilët na mbrojnë nga
sëmundjet e zemrës, mplakja e hershme dhe shumë sëmundje tjera.

Fshehtësia më e madhe e veprimit të vajit të ullirit qëndron në
përmbajtjen e acideve yndyrore të pangopura, më së tepërmi acidit
oleinik, i cili përmban 55-83% të acideve yndyrore të përgjithshne.
Gjithashtu përmban edhe shumë acide yndyrore të pangopura të cilat në
mënyrë pozitive veprojnë në metabolizmin e yndyrnave në mëlçi
(rregullojnë kolesterolin), e mbrojnë zemrën gjë që pakëson mundësinë e
prekjes nga sëmundjet e ngurtësimit të enëve të gjakut, angina
pectoris, infarkti kardial, tromboza dhe rregullojnë tensioni e gjakut.

Vaji i ullirit përpos acideve yndyrore përmabn edhe një numër të madh
të vitaminave të tretshme në yndyrna si: A,D,E,K. Afër 90% e vitaminës
E në vajin e ullirit ndodhet në formë të alfa-tokoferolit. 100 gr. vaji
i ulllirit posedon 884 kalori.
Nga kjo
nuk duhet pasur frikë për trashje, përkundrazi ky vaj ndihmon në
zbritjen e mbipeshës trupore, sepse duke iu falëmnderuar aromës
intenzive vaji i ullirit e rrit shijen në sasi të duhur.

Acidi oleinik zvogëlon vlerat e kolesterolit të dëmshmëm (LDL), duke
zvogëluar numrin e receptorëve për të. Polifenolet e ndryshme me
vitaminën E veprojnë si antioksidansë dhe pamundësojnë krijimin e
radikalëve të lirë, si dhe oksidimin e kolesterolit LDL, të cilët janë
shkaktarët e parë në krijimin e pllakëzave arteriosklerotike të
dëmshme. Vaji i ullirit vepron mirë edhe në traktin gastrointestinal,
duke zvogëluar rrezikun nga i thati në lukth, lehtëson gastritisin,
vepron si laksativ i lehtë dhe në këtë mënyrë ndihmon tek problemet në
jashtëqitje.
Ka një ndikim të mirë mbi
disa çrregullime të aparatit tretës si: kapsllëku dhe disa raste të
kolitit të zorrëve dhe të veshkëve. Eliminon gurët në veshkë dhe tëmth,
për këtë ka edhe përshkrime të sakta në përdorimin kundër këtyre
sëmundjeve në doza të caktuara. Në te ka edhe përbërës tjerë që janë
kundër sëmundjeve kancerogjene të shumta për të cilat ka shumë libra të
shkruara. Gjithashtu vaji përdoret në shumë medikamente mjekësore nga
goja apo në formë gjilpërash.

Veprimi në mirëmbajtejn e trupit

Duke pasur parasysh se lehtëson mineralizimin e eshtrave
jashtëzakonisht është i shfrytëzueshëm tek fëmijët që janë në rritje e
sipër, si dhe te personat e moshuar të cilët kanë probleme me
osteoporozën. Shumica nuk e dinë se vaji i ullirit nga përmbajtja
yndyrore është i ngjajshëm me qumshtin e nënës. Për këtë arsye ai ka
rol të madh në zhvillimin e sistemit nervor të mesëm te fëmijët.

Nga kohërat e lashta vaji i ullirit është i njohur si ndihmues i
bukurisë. Ai ndihmon tek lëkura e thatë dhe asaj i jep shkëlqim.
Flokëve dhe thonjëve i jep fortësi dhe i ruan flokët nga të thinjurit e
parakohshëm. Këtë më së miri e vërteton edhe industria kozmetike, e
cila në përbërjen e shumë preparateve kozmetike ka edhe vajin e
ullirit, siç janë: sapunet, shamponet, kremrat, losinet etj.
Për t’i arritur të gjitha këto efekte pozitive në vajin e ullirit duhet që:
-Më së miri ta shfrytëzojmë në ushqimin e përgatitur, të ftohtë ose pak të ngrohur.

-Më së miri është që vajin e ullirit ta ruajmë në temperaturë deri 15
shkallë celsius, në hapësirë të errët dhe gjithsesi në shishe qelqi.

E lus All-llahun [Azze ve xhel-le] që të më falë gabimet e mija gjatë
shkrimit, nëse e kam qëlluar është prej All-llahut [subhanehu ve teala]
dhe vetëm Ate e falemnderoj e nëse kam gabuar atëherë dihet se nga
rrjedh kjo. Lutja jonë e fundit:
Falemnderimi i takon All-llahut , Zotit të gjitha botërave, bekimet dhe
përshëndjet tona qofshin mbi zotëriun e të gjithë të dërguarve,
Muhamedin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], mbi të gjithë të dërguarit
dhe mbi të gjithë besimtarët, duke iu lutur All-llahut të
Lartëmadhëruar që ta pranojë këtë vepër që është thjesht për hir të
Tij, duke shpresuar në dhuntitë, faljen dhe në mbrojtjen Tij në Ditën
e Gjykimit