Deri sot e paparė Supernova nė shpėrthim shumė tė ndritshėm
Faqja 1 e 1
Deri sot e paparė Supernova nė shpėrthim shumė tė ndritshėm
Illustrationi i njė Supernovas
Astronomėt
kanė pėrcjellur gjatė dy muajve njė shpėrthim gjigant tė yjeve tė
ashtuquajtur Supernova- deri tash mė i ndritshmi qė deri sot ėshtė parė.
"Kjo pamje ka qenė shumė spektakulare, me 100 herė mė tepėr energji,
sesa te Supernovat tipike qė ėshtė parė deri mė sot." - tha Nathan
Smith nga Universiteti i Kalifornisė nė Berkely, i cili udhėheq timin
vėzhgues tė Astronomėve.
"Kjo d.m.th. se ylli i eksploduar ndoshta ka
qenė aq i madh sa vetėm njė yll gjigant mund tė jetė, pėrafėrsisht 150
herė mė i madh se Dielli ynė. Kėtė gjė ende deri sot nuk e kemi parė.
Vazhdon ai.
Nga tė dhėnat e vėzhguesve
mendohet se ky yll Supernova, pėrafėrsisht 240 million vjet drite
larg nesh u zbulua nė vjeshtė tė vitit tė kaluar dhe mė tepėr se dy
muaj u vėzhgua njė kohėzgjatje jo normale pėr njė eksplozion tė yjeve.
A pritet njė spektakel edhe mė i madh?
Shkencėtarėt e Nasa-s janė nė dyshim dhe pyesin se mos ndoshta nė tė
ardhmen e afėrt edhe ndonjė Spektakėl Qiellor tjetėr duhet tė pritet nė
afėrsi tė Tokės. Pasi ylli, qė prodhoi Supernovan me emėr SN 2006gy u
hetua nga ekspertėt nga eksplozioni i njė mase tė madhe nga i njėjti
proces, ku u vėzhgua ylli Eta Carinae nė Rrugėn e Qumėshtit qė ėshtė
7500 vjet Drite larg nesh.
Nga kjo mundėsohet tė themi se ndoshta edhe ky yll njė ditė si njė Supernovė do tė eksplodojė.
Nė vazhdim thuhet: Ne nuk dimė sigurisht se Eta Carinae sė shpejti do
tė eksplodojė, por ne do ta mbajmė nėn vėzhgim tė mėtutjeshėm, thotė
Mario Livio nga Institucioni i Shkencave nė Gjithėsi nė Baltimore.
Eksplozioni i Eta Carinae mund tė jetė mė e mira pamje e spektaklit
yjor nė historinė e civilisacionit tė tashėm njerėzor.
Pėrkthyer nga gazeta e pėrditshme Gjermane:
Tages anzeiger - 08 Maj 2007
Sqarim:
- Supernova ėshtė njė term, i cili pėrdoret kur njė yll shpėrbėhet nga
njė shpėrthim i fuqishėm. Njė yll gjigant, me anė tė njė shpėrthimi tė
frikshėm asgjėson vetveten dhe po me njė shpejtėsi tmerrėsisht tė
madhe pėrhapet nė hapėsirė. Drita e cila rrezatohet nga ky shpėrthim
ėshtė mijėra herė mė e fortė se drita e tyre normale. Kėta luajnė rol
tė rėndėsishėm nė formimin e universit gjithashtu ndihmojnė nė
transportimin e materieve nė pika tė ndryshme tė universit. Pastaj nga
kjo formohen edhe yje tė reja ose sisteme tė reja tė yjeve.
-Njė vit drite ėshtė i barabartė me shpejtėsinė e dritės qė ėshtė 300 000 km/sek.
Pėr mė tepėr lexoni Kuranin Kerim ku All-llahu xh.sh pėrshkruan shumė bukur ēdo gjė nė gjithėsi:
Ska dyshim se krijimi i qiejve dhe i tokės ėshtė mė i madh se krijimi i njerėzve por shumica e njerėzve nuk e dinė [Gafir, 57]
Sqarimi i marrur nga libri: Krijimi i universit - Harun Jahja
Pėrgatit:
Suzana Hasani
09 Maj 2007
Astronomėt
kanė pėrcjellur gjatė dy muajve njė shpėrthim gjigant tė yjeve tė
ashtuquajtur Supernova- deri tash mė i ndritshmi qė deri sot ėshtė parė.
"Kjo pamje ka qenė shumė spektakulare, me 100 herė mė tepėr energji,
sesa te Supernovat tipike qė ėshtė parė deri mė sot." - tha Nathan
Smith nga Universiteti i Kalifornisė nė Berkely, i cili udhėheq timin
vėzhgues tė Astronomėve.
"Kjo d.m.th. se ylli i eksploduar ndoshta ka
qenė aq i madh sa vetėm njė yll gjigant mund tė jetė, pėrafėrsisht 150
herė mė i madh se Dielli ynė. Kėtė gjė ende deri sot nuk e kemi parė.
Vazhdon ai.
Nga tė dhėnat e vėzhguesve
mendohet se ky yll Supernova, pėrafėrsisht 240 million vjet drite
larg nesh u zbulua nė vjeshtė tė vitit tė kaluar dhe mė tepėr se dy
muaj u vėzhgua njė kohėzgjatje jo normale pėr njė eksplozion tė yjeve.
A pritet njė spektakel edhe mė i madh?
Shkencėtarėt e Nasa-s janė nė dyshim dhe pyesin se mos ndoshta nė tė
ardhmen e afėrt edhe ndonjė Spektakėl Qiellor tjetėr duhet tė pritet nė
afėrsi tė Tokės. Pasi ylli, qė prodhoi Supernovan me emėr SN 2006gy u
hetua nga ekspertėt nga eksplozioni i njė mase tė madhe nga i njėjti
proces, ku u vėzhgua ylli Eta Carinae nė Rrugėn e Qumėshtit qė ėshtė
7500 vjet Drite larg nesh.
Nga kjo mundėsohet tė themi se ndoshta edhe ky yll njė ditė si njė Supernovė do tė eksplodojė.
Nė vazhdim thuhet: Ne nuk dimė sigurisht se Eta Carinae sė shpejti do
tė eksplodojė, por ne do ta mbajmė nėn vėzhgim tė mėtutjeshėm, thotė
Mario Livio nga Institucioni i Shkencave nė Gjithėsi nė Baltimore.
Eksplozioni i Eta Carinae mund tė jetė mė e mira pamje e spektaklit
yjor nė historinė e civilisacionit tė tashėm njerėzor.
Pėrkthyer nga gazeta e pėrditshme Gjermane:
Tages anzeiger - 08 Maj 2007
Sqarim:
- Supernova ėshtė njė term, i cili pėrdoret kur njė yll shpėrbėhet nga
njė shpėrthim i fuqishėm. Njė yll gjigant, me anė tė njė shpėrthimi tė
frikshėm asgjėson vetveten dhe po me njė shpejtėsi tmerrėsisht tė
madhe pėrhapet nė hapėsirė. Drita e cila rrezatohet nga ky shpėrthim
ėshtė mijėra herė mė e fortė se drita e tyre normale. Kėta luajnė rol
tė rėndėsishėm nė formimin e universit gjithashtu ndihmojnė nė
transportimin e materieve nė pika tė ndryshme tė universit. Pastaj nga
kjo formohen edhe yje tė reja ose sisteme tė reja tė yjeve.
-Njė vit drite ėshtė i barabartė me shpejtėsinė e dritės qė ėshtė 300 000 km/sek.
Pėr mė tepėr lexoni Kuranin Kerim ku All-llahu xh.sh pėrshkruan shumė bukur ēdo gjė nė gjithėsi:
Ska dyshim se krijimi i qiejve dhe i tokės ėshtė mė i madh se krijimi i njerėzve por shumica e njerėzve nuk e dinė [Gafir, 57]
Sqarimi i marrur nga libri: Krijimi i universit - Harun Jahja
Pėrgatit:
Suzana Hasani
09 Maj 2007
Faqja 1 e 1
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi