Gjumi....

- Një argument prej argumenteve të ekzistimit të Allahut të Lartësuar –
Thotë Allahu i Lartësuar: “nga
argumentet e Tij është edhe gjumi juaj natën dhe ditën, edhe përpjekja
juaj për të fituar nga të mirat e Tij. Në këtë ka argumente për
popullin që dëgjon” [Err- Rrum, 23]


S’ka dyshim se gjumi është një gjë e mirë, i ëmbël,
të cilit nuk ia din vlerën përpos atyre, të cilët shtrihen mbi krevatet
e tyre e rrotullohen, ngase iu është vështirësuar relizimi i tij. Në
atë moment një fenomen i paqartë e përfshin atë. Sa mirë është të
shtrihemi mbi shtretër, t`i mbyllim sytë e pastaj të kalojmë prej botës
së vërtetë e të errët në botën e ëndrrave të përditshme ku relizohet
ajo ç’ka shpirtrat tonë rreshqisnin në të prej shpresave të cilat nuk i
kemi realizuar në kohën kur ishim zgjuar. Ndërsa në disa raste tjera e
gjejmë vehtën në situata kritike, prej të cilave nuk na "shpëton" vetëm
zgjimi nga gjumi ... gjithëashtu shohim, dëgjojmë, qeshim, qajmë, e
krejt kjo ndodh kurse ne jemi të fjetur në shtreterit tonë.
Ç’farë
është gjumi, kjo gjë e çuditshme prej së cilës s’mund të ngopemi dhe që
atë e përserisim çdo natë? Dhe, a flejnë gjallesat e gjalla ashtu siç
flejmë ne?
Këto janë disa pyetje, të cilat sillen në mendjet tona
menjëherë pas përmendjes se çfarëdo njohurie rreth gjumit apo edhe
vetëm me dëgjimin e fjalës "gjumë".
Para se të zhytemi në këtë
temë, do të dëshiroja të të përkujtoj ty vëlla i dashur musliman se
gjumi konsiderohet prej begative më të mëdha, me të cilat Allahu i
Lartësuar e begatoi gjallesën e gjallë, bile ai në realitet ështe fakt,
që si afrohet asnjë dyshim në ekzistimin e Allahut të Lartësuar.
Pra,
gjumi është një proces, i cili kryhet duke mos patur njeriu kurrfarë
ndikimi e as mbizotrimi. Në një moment të caktuar, forcat e njeriut
fillojnë të zvogëlohen dhe atëherë i vjen një gjëndje e përgaditjes për
gjumë, e pas kësaj gjumi është në realizim të patjetërsueshëm qoftë
ditën apo natën.
Arritja e njohjes se rëndesisë së gjumit është
një gjë e mundshme dhe ajo përmes provave të cilat janë zhvilluar në
kafshë, prej të cilave është zbuluar se gjumi është më i rëndësishem
për jetë se sa vet ngrënja dhe pija.
Shkëncetarët rusë kanë
vërtetuar gjatë eksperimentëve të tyre, të cilat i kanë zhvilluar mbi
të vegjëlit e qenëve se ata mund të jetojnë më shumë se pesë ditë pa
gjumë, në kohën kur të ngjajshmit me ta flejnë njëzet ditë pa ushqim.
Tash e gjej vetën para një pyetje të cilën e kërkojnë fjalët e posathëna, e ajo është:
A flejnë gjallesat e gjalla si dhe a ënderrojnë siç ndodh me ne njerëzit apo ka ndonjë dallim?
Prej
argumenteve të fuqisë së Allahut dhe Madhërisë së Tij është ajo se të
gjitha gjallesat e gjalla bashkohen në fenomenin e gjumit. Kafshët
flejnë dhe zgjohen sikur njeriu, po ashtu është vërtetuar se kafshët
ënderrojnë gjatë gjumit të tyre. Gjatë eksperimenteve janë parë disa
qenë të zgjohen nga gjumi të shqetësuar dhe duke shiquar në të gjitha
anët, gjë që jep shenjë se ata kanë qenë viktimë e një gjumi të
frikshëm. Po ashtu flejnë edhe kafshët më të thjeshta, peshqit e
insektet edhe pse ndoshta është vështirë dallimi mes gjendjës së tyre
zgjuar dhe fjetur. Disa eksperimente na japin këto të dhëna: vendoset
në afërsi të insekteve apo kafshëve –gjatë natës- diqka që ndikon në to
apo i frikëson, në këtë moment ato nuk lëvizin deri në mengjes. Pasi të
zgjohen në mengjes dhe atyre iu shfaqen ato pamje, kur ja ato lëvizin
lëvizjen e atij që është frikësuar apo shqetësuar.
Prej
argumenteve tjera të çuditshme, të cilat aludojnë në mëshirën e Allahut
të Lartësuar është edhe ajo se zogu flenë në degë e nuk rrëzohet edhe
përkundër asaj se shtrëngimi i zogut duhet të dobësohet sikur gjymtyrët
e tjera kur i kaplon dremitja. Pejzat të cilët formojnë hapjen dhe
mbylljen e kthetrave të zogut mbështillen rreth nyjes së kërceut të
tij. Kur ai flen dhe ia mbështet peshën e trupit kësaj nyje atëherë
këta pejza shtrëngojnë kthetrat e tij, kështuqë shtohet fortësia e
shtrëngimit të zogut për degën, e krejt kjo ndodh pa kurrfarë mendimi
apo palnifikimi, bile duke mos u lodhur e as hetuar fare atë zogu!!
Largë çdo të mete je o Allah!! ... a nuk është kjo një argument prej argumenteve të Tij dhe mrekulli prej mrekullive.
Pra, vëlla i dashur musliman mendo pak në këto fakte të qarta, qëndro me to disa çaste!
Tani të largohemi pak nga bota e zogjëve, insekteve, e të meditojmë pak në botën e bimëve.
Shkencëtaret
e bimëve kanë pohuar se me studimin e tyre të luleve si dhe me
ndryshimet që ndodhin në to në çdo kohë, është bërë tashmë e qartë se
bimët flejnë siç fle çdo gjë e gjallë dhe se vërejtja e gjumit në lule
është shumë e kthjellët. Shumë prej neve mendojmë se hapja e luleve
është si rezultat i ndikimit të diellit apo dritës. E vërteta nuk është
kështu, ngase është vërtetuar se hapja e luleve nuk ka të bëjë asgjë me
diellin apo dritën dhe se ajo që ne shohim në formimin e luleve dhe
hapjen e tyre kthehet tek gjumi i tyre dhe zgjimi nga gjumi.
Kemi
disa lule, të cilat hapën në mes të natës, bile ato në atë kohë janë në
fazën e plotë të hajpes (çeljes) së tyre qoftë nata me hënë apo e
errësuar. Gjithashtu kemi disa lule, të cilave iu mbyllen fletët dhe iu
dorëzohen një gjumi të thellë në kohë të drekës, saqë fëmijët e bujqëve
në vendet ku mbijnë këto lule e dijnë orarin e ushqimit të tyre përmes
gjumit të këtyre luleve.
Pra, vërejtem se edhe bimët ndiejnë dhe ndikohen, dhe se kanë çaste dinamike e e gjithë kjo sipas llojit të bimës.
Çfarë i shtynë gjallesat e gjalla të flejnë?
Ekzistojnë mendime dhe komente rreth shkaqeve të ndodhjes së gjumit. Prej këtyre mendimeve:
Është
se: Sasia e gjakut, e cila arrin në tru shkakton gjumin ngase kjo
rezulton me tkurrjen e enëve të gjakut ku si pasojë e kësaj zvogëlohet
sasia e gjakut e cila kalon nëper to.
Dikush do të pyeste: Cili është shakaku i ndodhjes së kësaj tkurrjeje të enëve të gjakut?
Mundësia
është se enët e gjakut tetrakom përmbajnë lëndë helmuese të dalura nga
aktiviteti i gjakut, kjo shkakton tkurrjen e gjakut e pas kësaj ndodh
gjumi si rezultat i kësaj dhe vazhdon kjo gjëndje derisa të pastrohet
gjaku prej këtyre helmeve e pastaj zgjerohen enët e gjakut dhe shtohet
sasia e gjakut, e cila kalon për në tru e atëherë zgjohet njeriu prej
gjumit. Ky komentim është më afër së vërtetës por jo edhe i sakti,
ngase hulumtuesit në kohën e kaluar kanë dhënë disa mendime rreth
komentimit të fenomenit të gjumit e prej tyre edhe ky mendim i quajtur
si "teoria kimike" e cila posa u përmend. Në relitet, të gjitha këto
teori kanë dështuar në komentin e të vërtetave të pamohueshme (që kanë
të bëjnë me gjumin).
Në kohën e sotme, bota ka arritur në atë se
gjumi është sinonim i një largimi të shkurtër shpirtërorë; ku shpirti e
braktis trupin orë të caktuara gjatë natës apo ditës.
Megjithë
këto që u përmenden, ende argumentet vazhdojnë të jenë të ngurta në
sqarimin e këtij argumenti hyjnorë. Ndoshta ekzistojnë shkaqe tjera që
kanë lidhje me rrymën e trurit. Gjumi është një kohë rehatie për trurin
pa të cilin nuk bën, kjo i ngjason mbushjes së baterisë.
Ekzistojnë
edhe komente dhe përpjekje tjera të cilat nuk e shoh të arsyeshme që
t`i ceki, që mos të vie deri të pështjellimi dhe zgjerimi i temës.
Vdekja e vogël!
Gjumi,
si cilësi e pandashme e njeriut i nevojitet atij tërë jetën. Ai nuk
është në kontradiktë me jetën e as nuk është sinonim i vdekjes. Mirëpo,
gjatë tij mirret shpirti i njeriut e pastaj i kthehet atij përseri,
kështuqë trupi edhe më tej vazhdon të jetë i gjallë ndryshe nga vdekja
ku bëhet dorëzimi i shpirtit. Pra, marrja e shpirtit dhe kthimi i tij
në të fjeturin dallon krejtësishtë nga dorëzimi i shpirtit tek i
vdekuri. Kështuqë, trupi i të fjeturit vazhdon ende të jetë gjallë me
të gjitha ato që i përmban jeta, vetëmse ai i humbë ato gjëra që i ka
shpirti si: mendjën, të kuptuarit, veprimin, dëshirën si dhe ndijimin e
kohës, kurse proceset e gjalla kimiko-fizike vazhdojnë të punojnë
"vetvetiu" me të gjitha qelizat e tij.
Nisur nga kjo, fjala se
gjumi është vdekja e vogël ka kuptimet e saja pozitive të inspiruara.
Shpirtin e të fjeturit e merr Allahu i Lartësuar e pastaj e kthen atë
prapë në kohën e zgjimit. Të vërtetën e ka thënë Allahu i Lartësuar kur
thotë: “Allahu i merr shpirtërat kur është momenti i vdekjes së tyre (i
vdekjes së trupave të tyre), e edhe atë që është në gjumë e nuk ka
vdekur, e atij që i është caktuar vdekja e mban (nuk e kthen), e atë
tjetrin (që nuk i është caktuar vdekja, por është në gjumë), e lëshon
(të kthehet) deri në një afat të caktuar. Vërtetë, në këto ka argumente
për një popull që mendon.” (ez Zumer 42)
Allahu i Lartësuar e bëri
gjumin të ngjajshëm me vdekjen d.m.th me daljen e shpirtit, kjo dalje
është e përhershme gjatë vdekjes kurse në kohë të caktuar gjatë gjumit.

Njeriu i fjetur sheh prej shenjave të të fshehtës (gajbit) dhe
nocioneve të tij çka s’mund ta arrij këtë i zgjuari, gjithëashtu
mundësohet ajo që del përtej mundësive të shqisave materiale dhe fuqive
trupore fiziologjike të njohura. Mirëpo, e gjitha kjo është në
mundësitë dhe fuqitë e shpirtit kur ai është në fazën e marrjes gjatë
gjumit. Që të gjitha këto dëshmojnë në ekzistimin e botërave tjera dhe
horizonteve të fshehta, të cilat nuk i din askush pos Allahut të
Lartësuar. Kështu, gjumi i përngjan vdekjes nga disa anë, ai është
argument për të dhe shenjë e tij. Nga këtu, ne duhet ta përkujtojmë e
meditojmë mirë fjalën e Pejgamberit sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe
edukatën e tij dhënë neve kur të zgjohemi nga gjumi: “Elhamdulilah
el-ledhi ahjana ba`de ma ematena ve ilejhi en-nushur” ( Falendërimi i
takon Allahut, i Cili na ngjalli pasi na bëri të vdesim, e tek Ai është
kthimi). Transmeton Buhariu dhe Muslimi.
Marrë nga revista "et-Tewhid"
Përktheu:
Abedin Haxhiaj
(11 safer 1425 - 01.04.2004)