Ç’farë ndodhë me muslimanët në Tajlandë?

Konfrontimet të cilat shpërthyen me datën 28.04.2004 në mes forcave të
sigurimit tajlandez dhe disa muslimanëve të armatosur, të cilët i
përkasin Lëvizjës së Bashkuar për Çlirimin e Pattanit “Polo” në qytetin
Pattani në jugë të Tajlandës ku gjatë këtyre konfrontimeve u mbytën 108
të rinjë muslimanë, nuk ishin gjë tjetër vetëm se një episodë prej
episodave të luftës kundër muslimanëve të Tajlandës, kërkues të
pavarësisë dhe përmisimit të kushteve të tyre të këqija jetësore në
jugë.


Poashtu, dhuna e ushtruar, të cilën e
zgjodhën forcat e armatosura të sigurimit tajlandez kundër të rinjëve
muslimanë, të cilët sulmuan disa stacione policore për shkak të
sjelljeve të ashpra që kishin forcat e sigurimit kundër muslimanëve të
kësaj province. Dhuna mbi muslimanët ishte deri në atë shkallë saqë 30
prej tyre u strehuan brenda në xhami, e ata e shkatrruan xhaminë përmbi
ta.
E gjithë kjo nuk është vetëmse
shprehje e një gjëndje të trishtueshme nga ana e qeverisë budiste ndaj
përparimit të lëvizjes islame në këtë provincë jugore. Qeveria përfiton
nga gjëndja e armiqësisë ndërkombëtare kundër muslimanëve për të
shtypur çdo rebelim apo pavarësi drejt të cilës vrapojnë muslimanët e
kësaj province.
Provinca e Pattanit, e
cila bie mes Tajlandës dhe Malizisë dhe e cila përmban 18% të banorëve
të Tajlandës (përafërsishtë 5 – 8 milionë muslimanë), në të vepron prej
vitesh një lëvizje islame e fuqishme, e cila thërret për formimin e një
shteti islam, i cili do t’i përfshinte provincat: Yala, Pattani dhe
Narathiwat, me shumicë muslimane në jugë. Atje ekzistojnë përleshje të
vazhdueshme mes qeverisë tajlandeze budiste dhe atyre muslimanëve, të
cilat rezultojnë me shkeljen e të drejtave dhe ndëshkimin e tyre.

Organizatat e ndryshme ndërkombëtare kanë nxjerr raporte rreth
persekutimit të muslimanëve të Pattanit. I fundit ishte raporti i dalë
nga organizata për të drejtat e njeriut Human Rights and Watch me
qendër në Nju Jork, e cila ka kërkuar nga Tajlanda të fillojë
verifikimin, siç e quajti ajo “shkallën e lartë të forcës
vdekjeprurëse” në ngjarjet e fundit. Dëshmitarë okularë thanë se ka
qenë e mundshme zgjidhja e çështjes në mënyrë paqësore duke kapur
sulmuesit apo mosrealizimin e sulmit, të cilin e kanë ditur forcat e
sigurimit paraprakishtë nga spijunët. Mirëpo, qeveria zgjodhi gjuhën e
forcës dhe shkatërroi xhaminë “Geresek” mbi kokat e muslimanëve dhe
tuboi dy divizione mirë të armatosura në provincë për t’i frikësuar
muslimanët.
Turizmi – fshehtësia e konfliktit!

Zonat jugore të Tajlandës veçohen me atë se janë prej zonave turistike
të rendësishme në vend. Vizitohen shumë nga turistë perëndimorë, veçmas
për shkak të shtrirjës së tyre në kufi me Malizinë; prej vendeve
aziatike me të mëdha të zhvilluara ekonomishtë. Mirëpo, ky turizëm ka
lidhje me përhapjen e imoralitetit dhe tregtimin e femrave, dukuri e
cila në Tajlandë përhapet me shpejtësi marramendëse. Poashtu, ka lidhje
me qindra vende alkooli dhe klube të natës, të cilat po e shkatrrojnë
jetën e muslimanëve të provincës e që bie ndesh me mësimet e tyre
fetare.
Lëvizja “Polo” për çlirimin e
Pattanit ka vrapuar disa herë për ta kundërshtuar këtë turizëm
shkatërrues. Një komunikatë e lëshuar nga lëvizja islame “Polo” – kjo
komunikatë është rezyme e organizatës së bashkuar për çlirimin e
Pattanit – nxitë popullin malajë të jugut të Tajlandës dhe muslimanët e
tërë vendit që t’i pasojnë mësimet islame. P.sh., një komunikatë të
cilën e ka publikuar kjo lëvizje në faqen e tyre të internetit, me datë
7 Maj 2004, ua tërheqë vërejtjen muslimanëve që mos t’i vizitojnë
klubet e natës dhe festimet me muzikë. Njëherit, kërkuan prej tyre që
në vend të kësaj të qëndrojnë nëpër shtëpitë e tyre apo në xhamija.
Komunikata thotë se: “Nëse i përfillni këto mësime, do të jetoni të
lumtur”.
Siç duket, nga përhapja e
vazhdueshme e imoralitetit në provincën islame dhe nga mosinteresimi i
qeverisë apo mospërfillja e ndjenjave të muslimanëve atje, ishte shkak
që të rinjët e Lëvizjes së Çlirimit të bëjnë një sulm ndaj disa
stacioneve policore. Mirëpo, kjo gjë shkaktoi kundërpërgjigje të
dhunshme nga ana e ushtrisë tajlandeze nga frika ndaj rrëzimit të
prodhimit të turizmit në këtë zonë të rëndsishme, e cila llogaritet
vend turistik i mirë, mirëpo, nga kjo muslimanët e kësaj province nuk
përfitojnë.
Shumë qeveri perëndimore kanë
këshilluar banorët e tyre që të mos udhëtojnë për në provincat jugore
të Tajlandës pas konfrontimeve të fundit. Kjo tregon se konflikti i
fundit erdhi si prapavi e turizmit edhe përkundër përpjekjeve të
qeverisë që t’i paraqes sulmuesit si grupe hajdutësh dhe prerës
rrugësh. P.sh. njoftimi i Thaksin Shinawatra, kryetarë i qeverisë: “
Synimi i sulmit ishte vjedhja e armëve për t’i shitur pastaj!”.
Seri e vazhdueshme e konfrontimeve

Edhe pse konfrontimet e fundit mes ushtrisë tajlandeze dhe muslimanëve
të provincës ishin me të rrezikshmet për shkak se u vranë 108 muslimanë
dhe u plagosën e arrestuan shumë të tjerë, nuk ishte e para e as që do
të jetë e fundit, për shkak të disa problemëve me rrënjë historike, që
zanafillën e kanë tek mbretëria islame e Pattanit, e cila është formuar
në shekullin e tetë hixhri. Kësaj i kanë parapri disa konfrontime tjera
të afërme, pikërisht në Janar të vitit 2004, ku si pasojë e shpërthimit
të disa përleshjeve që nuk u dihej shkaku u vranë 60 persona në zonat
muslimane jugore në kufi me Malizinë. Poashtu, forcat e ushtrisë
tajlandeze kanë ushtruar një sërë arrestimesh që përfshinë dhjetëra
muslimanë, gjoja për shkak të lidhjes së tyre me “terroristët”. Ata
mbetën ashtu në gjendje arresti pa i gjykuar fare, gjë e cila shkaktoi
hidhërimin e muslimanëve të jugut.

Tajlanda, poashtu me datën 11.08.2003, ka arrestuar prijësin e shquar
të grupit islamik aziatik Ridvan bin Isamudin i njohur me nofkën
“El-Hanbeli”, të cilin Washingtoni e akuzon se është planifikuesi i
sulmeve të Balit në tetor 2002 dhe sulmin mbi hotelin Mariot në
Xhakarta në gusht 2003. Në të njejtën kohë ndodhën operacione bastisëse
që përfshinë një numër të xhamijave, shkollave dhe disa fshatrave
përreth. Këto operacione ngjallën pakënaqësi të madhe mes muslimanëve
atje.
Sayid Arifin Jahmah, kryetar i
komitetit islamik Jala, në një konferncë për shtyp të mbajtur kohëve të
fundit është shprehur se ajo që e shton më tepër tensionin në këtë zonë
janë operacionet e kërkimit dhe kontrollimit, të cilat i kryen pushteti
nëper shkollat dhe ndërtesat islamike në kërkim të përsonave, të cilët
veshin rroba të bardha dhe i lëshojnë mjekrrat. Disa prej muslimanëve
të provincës maliziane Kelantan, në kufi me Tajlandën, treguan se disa
prijës muslimanë në Tajlandë kanë hetuar frikën ndaj sigurisë së tyre
personale, andaj kohëve të fundit i janë drejtuar Mailizisë.

Disa funksionarë të provincës Pattani kanë mohuar pretendimet e
qeverisë se ka prezencë të terroristëve, ata thanë: Kjo është
justifikim dhe shansë, të cilën e ndoqi çdo qeveri e cila përmban
pakicë muslimane si; Filipinet, Kina etj, për t’i shuar lëvizjet islame
liridashëse në këto provinca, nën moton “Luftimi i terrorizmit”, të
cilën e shpallën Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Në këtë kontest është transmetuar nga shkrimtari musliman tajlandez
Mensur Salih, me banim në zonën jugore të Tajlandës, të ketë thënë:
“Nuk ka terroristë në jugë të Tajlandës... gjithashtu nuk ka as përsona
të përafërt me organizatat Alkaida apo Xhemaa Islamijja (xhemati islam)
në këtë zonë”. Salihu shton se: “Nuk janë të gjithë muslimanët në
Tajlandë luftëtarë. Mirëpo, ka të atillë që me të vërtetë janë të
përfshirë në organizatën vendase, e cila thirret “Elmuxhahidin”. Ata
janë një grupë i gatshëm për të vdekur me qëllim të çështjës së
ndarjës. Ne nuk kemi mundësi t’a ndalim këtë prirje përderisa nuk ka
sasi të mjaftueshme të zhvillimit, e cila do t’i ndihmonte muslimanët e
jugut që të përparojnë”.
Gjëndja vazhdon
të përkeqësohet me përhapjen e klubeve të natës, vendëve të alkoolit
dhe shtëpive publike në kohën kur muslimanët ndjehën të hidhëruar nga
mospranimi zyrtar nga ana e shtetit për gjuhën, kulturën dhe origjinën
e tyre malaje islame edhe përkundër kalimit të më shumë se 102 viteve
qysh se qeveria e Tajlandës ia bashkoi vetës mbretërinë Siam (në atë
kohë); mbretërinë islame Pattani në vitin 1902.
Muslimanët, nga mbretëria e Pattanit në pakicë!

Provinca Pattani shtrihet mes Malizisë dhe Tajlandës. Origjina e
popullit të saj i takon grupit muslimanë malajë. Flasin gjuhën malaje
dhe këtë gjuhë deri me sot e shkruajnë me shkronja arabe për shkak të
rrënjeve të tyre arabe qysh prej formimit të mbretërisë muslimane të
Pattanit në shekullin e dytë hixhri.

Burimet historike tregojnë se islami në Pattani ka arritur përmes
tregëtisë në shekullin e pestë hixhri dhe vazhdoi të përhapet derisa u
shndërrua e tërë zona në zonë muslimane dhe nën gjykimin e muslimanëve
në shekullin e tetë hixhri. Kështuqë Pattani u bë mbretëri e pastër
muslimane dhe e pavarur.
Kur portugezët
pushtuan Tajlandën, insistuan tek prijësat e saj që patjetër të
pushtohej Pattani në mënyrë që të shuhej dominimi islam dhe të
shfrytëzohen të mirat e saj. Kështuqë tajlandezët pushtuan Pattanin në
vitin 917 (hixhri). Mirëpo, nuk qëndruan shumë e u larguan pas pak nën
trysnin e rezistencës islame. Me shtrirjen e pushtimit anglez në zonën
aziatike, Anglia hyri në Tajlandë dhe Pattani. Me rolin e tyre shtypën
mbretërinë e Pattanit dhe muslimanët e saj. Dobësuan provincën, gjë e
cila e hapi rrugën para mbretërisë së Tajlandës për t’ia bashkuar vetës
zyrtarisht Pattanin në vitin 1320 (hixhri) gjegjësisht në vitin 1902
pas një serie të gjatë të revoltave dhe rezistencave trimërore nga ana
e muslimanëve. Ky bashkim ishte fillim i një akti të ri në luftën mes
muslimanëve dhe armiqëve të tyre budistë në Tajlandë.

Burimet historike tregojnë se provinca Pattani nuk është bashkuar dhe
nënshtruar me lehtësi nën mbretërinë e Tajlandës vetëmse me anë të
shpatës dhe armëve. Si pasojë e kësaj shpërthyen një numër i madh i
revoltave të cilat i udhëheqën prijës muslimanë. E fundit ishte ajo e
emirit Abdulkadir, i cili ishte mbreti i fundit i muslimanëve të
Pattanit. Ai i priu revoltës së vitit 1321 hixhri (1903) vetëm një vit
pas bashkimit. Ai u arrestua e pas kësaj shpërtheu revolta. Mirëpo,
tajlandezët e shtypën atë në mënyren më shtazarake me ndihmë të fortë
nga Anglia.
Kur u shndërrua qeverisja nga
ajo mbretërore në republikane pas përmbysjës ushtarake 1933 (1351
hixhri), e cila e rrëzoi mbretërinë, banorët e Pattanit luajtën një rol
në suksesin e kësaj përmbysje për t’u liruar nga qeverisja mbretërore,
e cila ushtroi presion mbi ta. Muslimanët e katër provincave muslimane:
Pattani, Yala, Satun dhe Bangara kërkuan disa të drejta të tyre si
shpagim i asaj që dhanë për qeverinë e re, prej asaj që kërkuan:

1. Caktimi i një udhëheqësi mbi katër drejtoritë muslimane dhe kjo me
zgjedhjen e banorëve të vendit. Prijësi të jetë muslimanë.
2. 80 % e nënpunësve të qeverisë në Pattani t’i takojnë besimit islam.
3. Të jetë gjuha malaje gjuhë e mësimit nëper shkolla dhe gjuhë zyrtare e banorëve të Pattanit.
4. Zbatimi i sheriatit islam (ligjit islam).
5. Formimi i një asambleje të lartë islame për rregullimin e çështjeve të muslimanëve.

Mirëpo, era fryri nga ana që nuk dëshiruan muslimanët. Qeverisja
ushtarake u bë një realitet i hidhur për ta. Jo pse ata nuk i njohën
kërkesat e tyre, përkundrazi u munduan ta fshijnë identitetin e tyre
plotësishtë dhe t’i asimilojnë përbrenda shtetit. Lejtnanti i parë, i
cili mori pushtetin në Tajlandë mori disa vendime: ndryshimin e emrave
muslimanë në tajlandezë, ndalimin e veshjës së rrobave të bardha si
shenjë dalluese e muslimanëve, ndalimin e mbulimit të kokës për gra,
mospërdorimin e gjuhës malaje, e cila shkruhet me shkronja arabe.

Dyert e shkollave dhe universitetëve u mbyllën para banorëve të
Pattanit, njëkohësisht pozitat qeverisëse, ushtria dhe policia. U
mbyllën xhamitë dhe u ndalua kumtimi dhe misioni për thirrje islame
(Dave).
Pati revolta dhe përpjekje të
shumta nga ana e muslimanëve të provincës për t’a rikthyer kërkesën për
të drejtat e tyre. Pushteti iu kundërvy me shtypjen dhe arrestimin e
çdokujt që printe me kërkesa të këtyre të drejtave, si p.sh. Lëvizja e
El-Haxh Muhamed Sulung, njëri prej dijetarëve muslimanë në Pattani, i
cili kërkoi që produktet dhe të mirat natyrore të Pattanit të mos dalin
jashtë saj por të shfrytëzohen përbrenda vendit. U arrestua dhe u dënua
me tre vjet pastaj e vranë.
Për këtë
arsye, kryengritja e fundit e të rinjve muslimanë dhe sulmi ndaj
stacioneve policore nuk ishte tjetër vetëmse orvatje për të tërhequr
vëmendjen tek çështja e muslimanëve të provincës, të cilët vazhdojnë në
kërkimin e ndarjes, aq sa u takojnë nga të drejtat njerëzore elementare
prej të cilave janë të privuar, si: e drejta e mësimit të fesë, mësimin
e gjuhës së tyre malaje, ruajtja e dokëve dhe zakoneve islame.

Muslimanët e provincës asnjëherë nuk do të ndalën edhe përkundër
shtypjes së vazhdueshme dhe përpjekjeve për shuarjen totale të çështjës
së tyre. Ata do të vazhdojnë me luftën e tyre derisa t’i fitojnë të
drejtat. Muhamed Xhemal Arefe Përktheu:
Abedin Haxhiaj
26 muharrem 1426 – 7 mars 2005