Rëndësia e njohjes së Akides --2--

1. Teuhidi Rububije

Teuhid Rububije do të thotë: Bindshmëria e fuqishme se All-llahu
[subhanehu ve teala] është Zot, i cili veçohet me disa vepra që nuk i
posedon askush pos Tij, siç janë; krijimi, furnizim, sundimi, vetëm Ai
është që dhuron dhe merë shpirtrat vetëm Ai u sjellë dobi apo dëm dhe
se vetëm Ai i pranon lutjet e krijesave.
Thotë All-llahu i Madhëruar:
يَا
أَيُّهَاالنَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ
خَالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاء وَالْأَرْضِ لَا
إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ
"O
njerëz! Përkujtoni Mirësitë e Allahut mbi ju! A ka krijues tjetër
përveç Allahut i cili do t’ju furnizojë ju nga qielli dhe toka? La
ilahe il-la Huve (Nuk ka të adhuruar tjetër të merituar përveç Atij).
Si atëherë po largoheni?" [Fatir, 3]

أَفَمَن يَخْلُقُ كَمَن لاَّ يَخْلُقُ أَفَلا تَذَكَّرُونَ
"A
është njësoj atëherë Ai i Cili krijon me atë që s’bën asgjë? A nuk do
të përkujtoni atëherë (Begatitë e Allahut) e të vini mend?" [En-Nahl, 17]

تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
"I Lartësuar me Madhështi qoftë Ai, në Dorë të të Cilit është Mbisundimi dhe Ai është i Zoti për të bërë çdo gjë." [El-Mulk, 1]

قُلْ مَن بِيَدِه مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ يُجِيرُ وَلَا يُجَارُ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
"Thuaju:
“Në Dorë të Kujt është i mbisundimi i gjithçkaje? Dhe Ai mbron
gjithçka, ndërsa kundër të Cilit nuk ka asnjë mbrojtës, veç sikur ta
dinit?” [El-Mu'minun, 88]
(Nëse
Allahu shpëton dikë, askush nuk mund ta ndëshkojë atë dhe nëse Allahu
ndëshkon dikë, askush nuk mund ta shpëtojë atë). (Tefsir El-Kurtubi).

إِنَّ
رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ
أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ
يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ
بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللّهُ رَبُّ
الْعَالَمِينَ
"Vërtet që
Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në Gjashtë Ditë
dhe pastaj Ai Isteva (u ngrit lart e qëndroi mbi) Arsh (Fronin e Tij
Madhështor vërtet ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij). Ai sjell natën
si mbulesë të ditës dhe secila duke synuar tjetrën pandërprerë; dhe Ai
krijoi edhe diellin, edhe hënën, edhe yjet të nënshtruar ndaj Urdhërit
të Tij. Padyshim që i Tij është Krijimi dhe Komandimi. I Shenjtëruar
dhe i Lartësuar qoftë Allahu, Zoti i Aleminit (i gjithë botëve, i
gjithçkaje që ekziston, i njerëzve dhe i xhindeve)." [El-A’araf, 54]

2. Teuhid Uluhije

Teuhid Uluhije do të thotë: Të njësuarit e Allahut me adhurim, e gjithë
ky teuhid ndërtohet mbi sinqeritetin, pra të gjitha adhurimet të jenë
të sinqerta për All-llahun [subhanehu ve teala] duke mos pasur në
adhurimi askush tjetër pjesë.
Dijetari i
Islamit Ibën Tejjmije thotë: “Realiteti i Teuhidit është që të
adhurohet vetëm All-llahu [subhanehu ve teala], t’i lutemi vetëm Atij,
t’i kemi frik vetëm atij, mos ti mbështetemi askujt përveç Atij, i
gjithë adhurimi të jetë vetëm për Atë, të gjithë këto mos të jen për
ndonjë person, mos t’i merr për adhurues melaqet apo pejgamberët.”

Dijetari islam Sulejman ibën Abdullah thotë: “Ky lloj i teuhidit është
thelbi i fesë, gjithashtu është thirrja e të gjithë pejgambereve, dhe
ky teuhid është realiteti i fjales “La ilahe il-lall-llah”. Në një
vend tjetër thotë: “Për këtë teuhid u krijuan krijesat dhe gjithësia,
u dërguan pejgamberët, zbritën librat, për këtë teuhid u dalluan
njerëzit në besimtar dhe jobesimtar, të lumtur banor te xhenetir dhe të
pikëlluar banor të zjarrit.” 3
Thotë All-llahu i Madhëruar:
وَلَقَدْ
بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ
وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَى اللّهُ وَمِنْهُم مَّنْ
حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانظُرُواْ كَيْفَ
كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
"Dhe
me të vërtetë që Ne kemi dërguar te çdo Ummet (bashkësi njerëzish,
popull, komb) të Dërguar (duke shpallur): “Adhuroni vetëm Allahun dhe
shmanguni dhe i rrini larg Tagutit (shejtanëve ose çdo gjëje tjetër që
adhurohet pos Allahut).” Pastaj, pati prej atyre popujve të cilët
Allahu i drejtoi, pati edhe të tjerë të cilët e merituan dhe iu bë e
pashmangshme rruga e gabuar. Udhëtoni pra nëpër tokë dhe shikoni se si
ishte fundi i atyre të cilët përgënjeshtruan (të vërtetën)." [En-Nahel, 36]

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ
"Dhe
Ne nuk kemi sjellë ndonjë të Dërguar para teje (O Muhammed) e që të mos
e kemi frymëzuar Ne (duke i thënë): “La ilahe il-la Ene (nuk ka të
adhuruar tjetër të merituar veç Meje - Allahu), pra më adhuroni Mua të
Vetëm.” [El-Enbija, 25]

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
"Dhe Unë (Allahu) nuk i krijova njerëzit dhe xhindet, veçse që ata të më adhurojnë vetëm Mua." [Edh-Dharijat, 56]

وَلَقَدْ
أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ
مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ أَفَلَا تَتَّقُونَ
"Dhe
sigurisht që Ne e dërguam Nuhun te populli i tij, e (ai) u tha: “O
populli im! Adhuroni Allahun! Ju s’keni ilah (të adhuruar) tjetër veç
Atij (Ky është Besimi i Pastër Islam në Një Zot të Vetëm). A nuk
frikësoheni?” [El-Muminun, 23]

إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
"Vërtet
që unë i jam kthyer Atij si Hanif (me vërtetësi dhe i vendosur në Fenë
e Tij të Besimit të Pastër Islam në Një Zot të Vetëm), Atij i Cili ka
krijuar qiejt e tokën dhe unë nuk jam prej Mushrikëve (që adhurojnë të
tjerë përveç a përkrah Allahut).” [El-En'am, 79]

3. Teuhid Esmaa ue Sifaat

Tevhidul-esmaa ue sifaat shkurtimisht do të thotë bindshmëria e
fuqishme se All-llahut [subhanehu ve teala] i përkasin të gjithë emrat
e bukur dhe cilësitë e përsosura, se ai është larg atributeve të
mangëta. Për të justifikuar një emër apo cilësi të All-llahut bazohemi
në Kur'an dhe Sunnet. I besojmë këtë emra dhe cilësi pa kurrfarë
ndryshimi, pa mohimin e tyre parcial apo të tërësishëm, pa tentim që
tërësisht të kuptohen ato dhe të shpjegohen thelbësisht apo të
përgjasohen me cilësitë e krijesave.
Kushtet mbi të cilët bazohet teuhid esmaa ue sifaat:
1. All-llahu [subhanehu ve teala] është i Lartësuar dhe i Pastër nga çdo gjasim me krijesat.

2. Te besuarit në emrat dhe cilësitë që janë cekur në Kur'an dhe Sunet,
pa kurrfarë shtimi apo mungese, pa kurrfarë mohimesh dhe
interpretimesh te gabuar dhe shtrëmbime të atributeve.
3. Shuarja e çdo tentative për ta kuptuar realitetin e emrave dhe cilësive të All-llahut.4
(Vijon, inshallah me: "Përse duhet t'i japim rëndësi njohjes së Akides?")


Përgatiti:
Abdyl Fuga
22 Maj 2007
----------------------------------
Fusnota:
1. “Tenbihat el Mukhtesare sherh el vaxhibat el Mutahatimeh” faq. 5
2. “Durer es-Sunije fi exhvibeti en-Nexhdije” 8/118
3. “Tejsir el Aziz el Hamid”
4. “Minhaxh ue dirasat li Ajat el Esmaa ue Sifaat” dhe “Madha Tarif an Teuhid” faqja 20