Esedudin Shirikoh, mësuesi i xhihadit dhe çliruesi i Egjipti

Pjesa e dytë.



Luani, çlirues i Egjiptit

Esedudin Shirikoh nga përvoja e tij e gjatë ushtarake dhe mprehtësia e
tij në të kupturit e situatës së atëhershme të botës islame e shihte
domosdoshmërinë për çlirimin e Egjiptit nga sundimi i Fatimijëve që
ishin faktor për humbjen e Mesxhidul Aksasë në v. 492 Hixhri. Ai ishte
i ndikuar nga ideja e bashkimit të botës islame kundër luftës së
kryqëzatave dhe se nuk mund të ketë ngadhënjim vetëm se pas bashkimit
të Egjiptit dhe Shamit. Ai vazhdimisht i fliste Nurudinit që t’ia
lejojë çlirimin e Egjiptit, mirëpo ai nuk e lejonte, ngase ushtria
ishte e angazhuar ende në luftë kundër ushtrive krishtere evropiane në
Sham, edhepse Nurudini mendonte për çlirimin e Egjiptit, por në një
kohë tjetër kur do t’i vie mundësia e përshtatshme dhe kushtet e
mundshme për ta çliruar.
Situata në Egjipt ishte e
mjerueshme, mospajtimet mes Shavirit dhe Dargamit kishin arritur
kulminacionin, çështja lidhej për pozitën e ministrisë, kurse halifeja
i egjiptit, Adudi, nga Fatmijtë, s’kishte asgjë në dorë. Mospajtimet
përfunduan me fitoren e Dargamit, i cili e nxorri Shavirin nga Egjipti,
e ai shkoi te mbreti i drejtë, Nexhmudini, dhe kërkoi nga ai ta
ndihmojë për ta kthyer ministrinë dhe i premtoi se një e treta e të
ardhurave të shtetit do t’ia sigurojë nëse ai e kthen ministrinë. Në
këtë rast Nexhmudini shihte një shansë për të çliruar dhe bashkuar
Egjiptin me Shamin, andaj e urdhëroi Esedudinin që të niset për në
Egjipt për atë qëllim. U gëzua pa masë Esedudini për këtë mision, u nis
drejt Egjiptit me djalin e vëllait të tij, Salahudin Ejubin, vetëm me
njëmijë ushtarë, në vitin 559 Hixhri.

Luani trishtues

Esedudini me ushtrinë e tij njëmijëshe arriti në qytetin Belbis dhe u
përlesh me ushtrinë e Dargamit dhe triumfoi. Pastaj vazhdoi rrugën e
tij deri në Kairo, asgjësoi Dargamin dhe e ktheu Shaviri në pozitën e
ministrisë. Qëndroi jashtë Kairos për t’i përmbushur Shaviri premtimet
e tij, mirëpo Shaviri tradhtoi marrëveshjen e tij dhe e urdhëroi
Esedudinin nën kërcnim që të kthehet për në Sham.
Nuk i mbet
Esedudinit vetëm se të hyjë me ushtrinë e tij në qytetin e Balbisë e të
informojë Shavirin se nuk do të largohet nga Egjipti përveç me urdhërin
e mbretit të tij, Nurudin Mahmudit. Pasi që Shaviri ishte njeri që nuk
i interesonte asgjë përveç interesave të tij individuale dhe pozitës,
kërkoi ndihmë nga të krishterët në Sham kundër Esedudinit. Të
krishterët ishin të bindur se nëse banorët e Shamit e çlirojnë Egjiptin
kjo do të ishte përfundim për luftën e kryqëzatave që e kishin filluar
të krishterët evropianë. Andaj kur u erdhi lutja e Shavirit i gëzoi
pamasë, dhe menjëherë dërguan ushtritë e tyre. Shaviri u kishte dhënë
të krishterëve pasuri të madhe për të fituar Esedudinin. Kështu shohim
ithtarët e kësaj bote se nuk mërziten vetëm se për jetën e tyre, dhe
asgjë nuk mund t’i pengon nga dëshirat e tyre ndaj kësaj bote.

U mblodhën ushtritë krishtere me ushtrinë e tradhtarit Shavir dhe
rrethuan Esedudinin me ushtrinë e tij në qytetin Balbis në një periudhë
tre muajshe. Qyteti kishte murre të ulta që mundnin t’i kërcenin
kalorësit me kuajt e tyre, siç nuk kishte as hendeqe për mbrojte,
mirëpo frika e tyre nga Esedudini i bëri që mos të kenë guxim të futen
në qytet, i cili vazhdoi t’i luftojë me njëmijë ushtarët e tij tre muaj
rradhazi ushtritë që numëronin me dhjetëra mijëra ushtarë.

Në këtë periudhë Nexhmudini sulmoi vendet që ishin nën okupimin e të
krishterëve në Sham dhe çliroi Tel Harimin, dhe kjo i frikësoi të
krishterët nga sulmet tjera, ashtu që i dërguan letër Esedudinit për
një armëpushim me kusht që të dy palët të dalin nga Egjipti për në
Sham, dhe ai pranoi.

Dëshmia e armiqve

Në të kaluarën thonin “Vlera është në atë që dëshmon armiku”, dëgjo pra
dëshminë e njërit nga të krishterët që kishte takuar Esedudinin ditën e
rrethimit të qytetit dhe ditën e armëpushimit. Thotë:
“I
nxorri shokët e tij së pari duke e mbrojtur fundin e rreshtit me dorën
e tij, kurse egjiptianët dhe të krishterët evropianë që ishin në
aleancë e shikonin, u afrova dhe i thashë: ‘A nuk ke frikë se mund të
tradhtohesh nga këta egjiptianët dhe të huajt? Mbase je i rrethuar dhe
do t’ju asgjësojnë të gjithëve?’ U përgjigj: ‘Ah sikur ta bënin, që të
shihje se çfarë do të bëja, nuk do të vdiste një ushtar nga tanët,
vetëm se do të vdisnin dhjetë prej tyre, pasha Allahun, sikur të më
dëgjonte ushtria ime, që nga dita e parë do të dilja nga qyteti dhe do
t’ju sulmoja jashtë, mirëpo nuk pranuan…” I krishteri u kryqëzua në
gjoksin e tij pastaj tha: ‘Ishim të habitur nga frika dhe teprimi i
evropianëve në cilësimin tënd, mirëpo tani po i arsyetojmë’.”

Vendim hekuri

Esedudini u kthye në Sham i mllefosur nga tradhtia e Shavirit dhe nga
gjendja e pakëndshme në Egjipt. Dëshironte që të kthehej në një takim
tjetër me të krishterët dhe tradhtarët egjiptian, andaj vazhdimisht
insistonte te mbreti i drejtë, Nurudin Mahmudi, që t’ia lejoj kthimin
në Egjipt. Në vitin 562 të Hixhrit, Nurudini dha pëlqimin e tij, dhe
Esedudini u nis me ushtrinë e tij që numëronte dy mijë luftëtarë drejt
Egjiptit.
Shaviri, siç e kishte traditë edhe kësaj radhe
kërkoi ndihmë nga të krishterët në Sham e që u nisën me ushtri të
mëdha, mirëpo Esedudini për shkak të numrit të vogël të ushtrisë që
kishte, iu mundësonte të lëvizë me shpejtësi, andaj arriti shpejtë në
Said, e çliroi, pastaj kampoi me ushtrinë e tij në Babin afër
vendbanimeve Minja të sotme. Vëzhguesit e tij e kishin lajmëruar për
ushtrinë e madhe që kishin përgatitur të krishterët me aleatin e tij
Shavir. Kjo e shtyri që të tubohej me komandantët e ushtrisë së tij për
t’u konsultuar. Të gjithë kishin mendimin që të kthehen për në Sham për
shkak të numrit të vogël që kishin, armatimit të lehtë dhe distancës së
madhe nga vendi i tyre. Mirëpo Esedudini qëndroi si bjeshkë e madhe që
të bëjë luftë, edhe kërkoi ndihmë nga Allahu. Këtë qëndrim e mbështeti
edhe djali i vëllait të tij, Salahudin Ejubi.
Pastaj hartoi
strategjinë që do ta ndjekë në luftë, me të cilën arriti të fusë
ushtrinë e armikut në rreth, pastaj ta sulmojë fundin e ushtrisë së
tyre me një çetë të zgjedhur nga trimat më të mëdhenj ku arriti t’i
shkaktojë humbje të mëdha armikut, për të cilat thotë historiani Ibnul
Ethiri se nuk është dëgjuar ndonjëherë në histori. Pas betejës së
Babilit Esedudini me ushtrinë e tij të Shamit u nis për në Aleksandri,
pasi që banorët e saj e kishin thirrur për të ndihmuar ushtrinë e
vëllezërve të tyre muslimanë të Shamit. Në Aleksandri la një ushtri nën
komandën e Salahudinit dhe u nis për në Said për të vazhduar çlirimet,
mirëpo të krishterët shfrytëzuan rastin për ta rrethuar Aleksandrinë
nëntë muaj me rradhë. Esedudini u kthye për të ndihmuar djalin e
vëllait të tij, Salahudinin, që ishte i rrethuar në Aleksandri. Kur
dëgjuan të krishterët për këtë, patën aq frikë të madhe saqë kërkuan
nga Esedudini armëpushim, në të cilin Esedudini i kushtëzoi që të
largohen nga Egjipti dhe mos të mbetë asnjë fshat nën kontrollin e
tyre, me të cilën u pëlqyen të krishterët.