Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Faraoni qė u mbyt -2-

Shko poshtė

Faraoni qė u mbyt -2- Empty Faraoni qė u mbyt -2-

Mesazh nga ..:: Tuuba7.com ::.. Wed Aug 01, 2007 11:27 am

Feja e Egjiptit tė lashtė ndahej nė disa degė,
ku mė tė rėndėsishmet ishin feja zyrtare e shtetit, besimet
e njerėzve dhe besimi nė jetėn pas vdekjes.
Sipas fesė zyrtare tė shtetit, faraoni ishte njė qenie
hyjnore. Ai ishte njė pasqyrim i zotave tė njerėzve mbi
tokė dhe qėllimi i tij ishte tė mbante drejtėsi dhe t'i
mbronte ata.
Besimet e pėrhapura midis njerėzve ishin jashtėzakonisht
tė ndėrlikuara. Elementet e atyre besimeve qė binin ndesh
me fenė zyrtare, shtypeshin nga sundimet e faraonėve. Kryesisht
egjiptianėt e thjeshtė besonin nė shumė perėndi. Kėto perėndi
zakonisht paraqiteshin tė pikturuara me koka kafshėsh dhe
trupa njerėzish. Ishte e mundur tė hasje tradita tė tjera
lokale, tė cilat ndryshonin nga njė zonė nė tjetrėn.
Jeta pas vdekjes pėrbėnte pjesėn mė tė rėndėsishme tė besimit
egjiptian. Ata besonin se shpirti vazhdonte tė jetonte pas
vdekjes sė trupit. Sipas besimit tė tyre, shpirtrat e tė
vdekurve silleshin nga njė engjėll i veēante te Zoti, i
cili ishte njė gjykatės, si dhe te 42 gjyqtarė e dėshmitarė
tė tjerė. Nė mes tė zemrės vendosej njė peshore me tė cilėn
peshohej shpirti. Ata qė kishin mė shumė mirėsi shkonin
nė njė vend shumė tė bukur dhe jetonin nė lumturi, ndėrsa
ata qė kishin shpirt tė keq dėrgoheshin nė njė vend ku torturoheshin
pėrjetėsisht nga njė krijesė e ēuditshme e quajtur "Ngrėnėsi
i Vdekur".
Besimi i egjiptianėve nė jetėn pas vdekjes tregon qartė
njė paralelizėm me besimin monoteist dhe fenė e vėrtetė.
Ky besim nė jetėn pas vdekjes dėshmon se mesazhi i fesė
sė vėrtetė kishte arritur nė qytetėrimin e lashtė egjiptian,
por me kalimin e kohės feja e vėrtetė u shtrembėrua, ndaj
dhe monoteizmi u kthye nė politeizėm. Tashmė dihet se profetė
tė shumė, tė cilėt i thėrrisnin njerėzit nė adhurimin e
Allahut, janė dėrguar nė Egjipt herė pas here, ashtu siē
janė dėrguar te tė gjithė popujt e tjerė nė periudha tė
ndryshme kohore. Njė prej tyre ishte profeti Jusuf, jeta
e tė cilit tregohet nė Kuran. Historia e Jusufit ėshtė gjithashtu
shumė e rėndėsishme, sepse ajo pėrfshin mbėrritjen e Beni
Israilėve (ēifutėve) nė Egjipt dhe vendosjen e tyre atje.
Nga ana tjetėr, nė burimet historike ka tė dhėna pėr disa
egjiptianė, tė cilėt kishin ftuar njerėzit nė fe monoteiste
edhe para se tė dėrgohej Musai. Njė prej tyre ishte faraoni
mė interesant nė historinė e Egjiptit, Amenhotepi IV.


Faraoni monoteist Amenhotepi IV
Faraonėt egjiptianė zakonisht ishin njerėz mizorė, tė dhunshėm,
agresivė dhe tė pamėshirshėm. Nė pėrgjithėsi ata adoptuan
fenė politeiste tė Egjiptit dhe hyjnizuan veten nėpėrmjet
saj.
Por nė historinė e Egjiptit ekziston njė faraon, i cili
ka qenė shumė ndryshe nga tė tjerėt. Ky faraon mbrojti besimin
nė njė Krijues tė vetėm dhe u bė subjekt i njė qėndrese
tė ashpėr nga klerikėt e Amonit, tė cilėt kishin pėrfitime
nga feja politeiste, si dhe nga disa ushtarakė, tė cilėt
i mbėshtesnin klerikėt. Kėshtu, pėrfundimisht ai u vra.
Ky faraon ishte Amenhotepi IV, i cili erdhi nė pushtet nė
shekullin XIV p.e.s.
Kur Amenhotepi IV hipi nė fron, nė vitin 1375 p.e.s., ai
hasi njė konservatorizėm qė kishte zgjastur pėr shekuj me
radhė. Deri atėherė strukturat e shoqėrisė dhe marrėdhėniet
e popullit me pallatin mbretėror kishin vazhduar pa asnjė
ndryshim. Shoqėria nuk linte asnjė shteg qė ngjarjet e jashtme
tė depėrtonin. Ky konservatorizėm ekstrem, i vėnė re edhe
nga udhėtarėt antikė grekė, u shkaktua nga izolimi gjeografik
i Egjiptit.
E imponuar nga faraonėt, feja zyrtare kėrkonte njė besim
tė pakushtėzuar nė ēdo gjė tė vjetėr dhe tradicionale. Por
Amenhotepi IV nuk adoptoi fenė zyrtare. Historiani Ernst
Gombrich shkruan:
Ai (Amenhotepi IV) u
shkėput prej shumė zakoneve tė shenjtėruara. Ai nuk donte
t'i nderonte zotat e shumtė me forma tė ēuditshme tė popullit
tė tij. Pėr tė ekzistonte vetėm njė Zot, Atoni, tė cilin
e adhuronte dhe e pėrfytyronte nė formėn e diellit. Ai e
quajti veten Akhenaton, sipas zotit tė tij dhe e shpėrnguli
oborrin larg prej klerikėve qė adhuronin zotat e tjerė,
nė njė vend i cili tani quhet El-Amarna.34
Pas vdekjes sė babait, Amenhotepi IV u bė objekt i njė
presioni tė madh. Ky presion ndodhi pėr shkak se ai zhvilloi
njė fe tė bazuar nė monoteizėm, duke ndryshuar fenė tradicionale
politeiste tė Egjiptit dhe u pėrpoq tė bėnte ndryshime rrėnjėsore
nė tė gjitha fushat. Por paria e Thebės nuk e lejoi atė
tė shpėrndante mesazhin e kėsaj feje. Amenhotepi IV dhe
njerėzit e tij u larguan nga qyteti i Thebės dhe u vendosėn
nė Tel- El-Amarna. Kėtu ata themeluan njė qytet tė ri dhe
modern tė quajtur Akh-et-aton. Amenhotepi IV e ndryshoi
emrin e tij, i cili do tė thoshte "kėnaqėsia e Amonit" dhe
u vetėquajt Akh-en-aton, emėr i cili do tė thotė "duke iu
nėnshtruar Atonit". Amon ishte emri i emblemės mė tė madhe
nė politeizmin egjiptian. Sipas Amenhotepit, Atoni ishte
emri i "krijuesit tė qiejve dhe tokės".
Tė shqetėsuar nga kėto zhvillime, klerikėt e Amonit vendosėn
t'ia rrėmbenin pushtetin Akhenatonit, duke pėrfituar edhe
nga njė krizė ekonomike nė vend dhe si pėrfundim Akhenatoni
u vra i helmuar nga komplotistėt. Faraonėt qė pasuan u treguan
tė kujdesshėm qė tė mos i prishnin marrėdhėniet me klerikėt.
Pas Akhenatonit nė pushtet erdhėn faraonėt
me fuqi ushtarake. Kėta pėrsėri bėnė tė mundur qė politeizmi
i vjetėr tradicional tė pėrhapej, duke bėrė pėrpjekje tė
mėdha pėr t'u rikthyer nė tė kaluarėn. Afėrsisht njė shekull
mė vonė Ramsesi II, i cili njihet si faraoni me sundimin
mė tė gjatė nė historinė e Egjiptit, erdhi nė pushtet. Sipas
shumė historianėve, Ramsesi ishte faraoni, i cili torturoi
Beni Israilėt (ēifutėt) dhe luftoi kundėr Musait.35
--
..:: Tuuba7.com ::..
..:: Tuuba7.com ::..
.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.
.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.'.

Male Numri i postimeve : 683
Age : 40
Registration date : 15/05/2007

http://tuuba7.com

Mbrapsht nė krye Shko poshtė

Mbrapsht nė krye

- Similar topics

 
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi